ABD Maliye Bakanlığı Yabancı Varlıkların Kontrolü Ofisi’nden (OFAC) yapılan yazılı açıklamada, yaptırımların İran Uçak İmalatı Sanayi Şirketi’nin (HESA) insansız hava aracı (İHA) ve askeri uçak çalışmaları için “sevkiyatları ve mali işlemleri kolaylaştırdığı” belirtilen dört ülkedeki yedi kişi ve dört kuruluşu hedef aldığı belirtildi.
Ebabil ve Şahid serisi İHA’ları üreten HESA, İran Savunma ve Silahlı Kuvvetler Lojistik Bakanlığı (MODAFL) tarafından sahip olunduğu veya kontrol edildiği ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (IRGC) destek sağladığı için 2008’de ABD’nin yaptırım listesine alınmıştı.
2022 yılı itibariyle HESA, ABD yaptırımlarından ve ihracat kontrollerinden kaçmak amacıyla denizaşırı tedarikçilerle yaptığı sözleşmelerde Shahin Co. adını kullandı. HESA hassas İHA aksamlarını bu isim altında tedarik etmeye devam ettiği için OFAC da HESA’nın yaptırım listesindeki yerini, Shahin Co. takma adını içerecek şekilde güncelledi.
Yeni yaptırımların hedefinde iki de Türk yer aldı. Maliye Bakanlığı’nın açıklamasına göre döviz simsarları Mehmet Tokdemir ve Alaaddin Aykut, HESA’nın aralarında Çin merkezli Hanghzou Fuyang Koto Machinery şirketinin de bulunduğu çeşitli tedarikçilerden yaptığı alımları desteklemek amacıyla, ABD doları ve Euro cinsinden finansal işlemlere aracılık etti. Bu işlemler 100 binlerce dolar değerindeydi.
ABD, İran’ın Şahid serisi İHA’ları için uygun hafif uçak motorlarının HESA’ya satışını ve sevkiyatını kolaylaştıran Koto Machinery’ye, HESA’ya mali, maddi, teknolojik ve başka desteklerin yanısıra mal veya hizmet sağladığı veya sağlamaya teşebbüs ettiği için yaptırım uyguluyordu.
Tokdemir ve Aykut da bu nedenle, HESA’ya destek, mal veya hizmet sağladıkları veya sağlamaya teşebbüs ettikleri için ABD’nin yaptırım listesine alındı.
Bakanlığın Terörizm ve Mali İstihbarat Müsteşarı Brian Nelson yaptığı açıklamada, “İran’ın İHA’larını kasıtlı olarak yaymaya devam etmesi Rusya’ya, Ortadoğu’daki vekillerine ve diğer istikrarsızlaştırıcı aktörlere küresel istikrarı baltalama imkanı vermekte” dedi.
Nelson, yazılı açıklamasında, “ABD, İran’ın İHA tedarik ağlarına karşı gerekli tedbirleri almaya devam edecek ve yargı makamlarını bu aksamların İran’a ihracatını önlemek için gerekli özeni göstermeye teşvik edecektir” ifadelerini kullandı.
Maliye Bakanlığı daha daha önce Çin merkezli beş şirkete ve bir kişiye, İranlı şirkete İHA’lar için kullanılan aksamlar dahil havacılık ve uzay ürünleri sattıkları ve yolladıkları gerekçesiyle yaptırım uygulamıştı.
ABD ve İran arasında dün gerçekleşen mahkum takası sonrası Amerikalı yetkililer, İran’a daha fazla yaptırım uygulanmasının beklendiğini söylemişti.
