Joe Biden’ın ABD başkanı olarak seçilmesi, selefi şimdiki Başkan Donald Trump tarafından zorlanan Afgan barış sürecini nasıl etkileyecek? Analistler, Biden’in büyük ölçüde giden cumhurbaşkanı tarafından belirlenen yolda kalacağını ancak Taliban’ı şiddetten sorumlu tutacağını söylüyor.
Gerçekten farkın uygulamada olacağını söylüyorlar. Bazı Afganlar Biden’in Katar’ın başkenti Doha’da Afgan liderliğiyle barış görüşmelerinde bulunan Taliban’a daha az taviz vereceğini umuyor.
Pazartesi günü, Afganistan’ın ikinci başkan yardımcısı Sarwar Danish, gelen Biden yönetimini barış sürecini gözden geçirmeye ve ABD ile şiddeti azaltmak için bir anlaşma imzalayan Taliban’a daha fazla baskı uygulamaya çağırdı.
Bu tür hareketler, Doha’daki Afganistan içi barış görüşmelerinde, Eylül ayındaki başlangıcından bu yana başlamak için mücadele eden Afgan hükümeti müzakerecilerine daha fazla destek sağlayabilir.
Kıdemli analist Andrew Watkins, “Biden hükümeti, Kabil’dekiler ve kendi ulusal güvenlik kurumları da dahil olmak üzere müttefiklerin endişelerini dinlemeye ve mümkün olduğunca sürekli istikrar sağlamak için geri çekilme ve ayrılma politikasını ayarlamaya çok daha olasıdır” dedi.
Doha Enstitüsü Çatışma ve İnsani Çalışmalar Merkezi direktörü Sultan Barakat, Watkins’in ABD askerlerini azaltmaya yönelik lojistik kararların devam edeceğini ve ABD’nin 20 yıllık savaşına son verebileceğini söyleyerek bakış açısını yineledi.
Barakat: “Biden, sahadaki gerçekliği Afganlara ve Amerikalılara daha ayrıntılı açıklama stratejisini izleyebilir” dedi.
Ayrıca Afganistan’ı çevreleyen ülkelerle iyi bölgesel ilişkiler konusunda daha fazla baskı yapacak. Onları gemide tutmak zorunda.” diye ekledi.
Biden’ın öncelikleri
Taliban, Doha’da görüşmeler yaparken hükümet güçlerine ölümcül saldırılar düzenlemekle suçlanıyor. Afgan silahlı grubu, Afgan hükümeti buna taraf olmadığı için ABD ile Şubat anlaşmasını ihlal etmediğini söylüyor.
Salı günü Taliban, Biden’ı ABD askerlerinin Mayıs 2021’e kadar tamamen geri çekilmesini öngören Şubat anlaşmasını uygulamaya çağırdı.
Silahlı grup yaptığı ilk açıklamada, “İslam Emirliği, yeni Amerikan cumhurbaşkanı ve gelecekteki yönetime, anlaşmanın uygulanmasının iki ülke arasındaki çatışmayı sona erdirmek için en makul ve etkili araç olduğunu vurgulamak istiyor.” dedi.
Şubat anlaşması, Taliban’ın Afgan topraklarının ABD ve müttefiklerine karşı kullanılmasına izin vermemesi karşılığında ABD güçlerinin aşamalı olarak geri çekilmesini öngörüyordu. Anlaşmanın bir parçası olarak binlerce ABD askeri geri çekildi.
Afgan analist Maisam Wahidi, Biden’in ABD-Taliban anlaşmasını reddetmesinin olası olmadığını çünkü önceliklerinin Taliban ile anlaşmazlığa girmek yerine daha acil iç meseleleri çözmek olacağını söyledi.
Wahidi: “Biden’ın öncelikleri diğer yerel ve küresel meselelerdir. ABD’deki COVID-19 krizi, Paris anlaşması, Çin, Rusya ve İran ile ilişkiler de dahildir. Bu yüzden, galip gelmediğini kanıtlamış bir ülkede savaşı yeniden başlatacak başkan olacağını sanmıyorum” dedi.
Ancak Biden, Amerika’nın El Kaide ve IŞİD gibi silahlı grupların tehdidi altında olmamasını sağlamak için ülkede az sayıda terörle mücadele askeri tutabilir. ABD-Taliban anlaşmasının temel ilkeleri: El Kaide ile bağları koparmak.
BM tarafından Mayıs ayında yayınlanan bir raporda El Kaide’nin 12 Afgan vilayetinde aktif 400 ila 600 operatörü olduğunu söyledi: Badakhshan, Ghazni, Helmand, Khost, Kunar, Kunduz, Logar, Nangarhar, Nimruz, Nuristan, Paktiya ve Zabul.
