Ülkede 2023 mali yılı 1 Ekim’de sona ererken, Kongre’de federal hükümete finansman sağlayacak bütçe tasarısına yönelik müzakerelerden henüz sonuç alınamadı.
Temsilciler Meclisi ve Senato’nun hükümete sağlanacak finansman için farklı yollar izlemesi, hükümet operasyonlarının bütçe yetersizliği nedeniyle durma olasılığını artırdı.
Demokratların kontrolündeki Senato’da hükümete 17 Kasım’a kadar finansman sağlayacak geçici bütçe tasarısı gündeme gelirken, Cumhuriyetçilerin yönetimindeki Temsilciler Meclisi söz konusu tasarıyı desteklemeyi reddetti.
Senato’nun bütçe tasarısında, Ukrayna’ya yardım için 6 milyar dolarlık kaynağın ayrılmasını öngören düzenleme de yer aldı.
Temsilciler Meclisi’nde ise 4 federal kurumu finanse edecek yasa tasarılarından 3’ü kabul edildi. Söz konusu tasarıların Demokratların kontrolündeki Senato’dan geçme şansı bulunmuyor. Bu tasarılar yasalaşmaları halinde bile hükümetin tamamı için finansman sağlamamaları nedeniyle kısmi kapanmayı önleyemiyor.
Federal hizmetler etkilenecek
Pazar günü başlamasına kesin gözüyle bakılan “kapanma” ülkede federal kurumlar tarafından sağlanan birçok hizmette yavaşlamaya ve aksamaya neden olacak.
Milyonlarca federal çalışanın etkileneceği bu süreçte ordu, güvenlik birimleri ve hava yolları gibi “hayati” alanlarda çalışanlar faaliyetlerini sürdürebilecek ancak Kongre yeni bir bütçeyi geçirene kadar maaşlarını alamayacak.
Hükümetin kapanma sürecinde orduda yaklaşık 1,3 milyon askeri personel, maaş almadan çalışmaya devam edecek. Pentagon’a bağlı 800 bin civarındaki sivil personelin yaklaşık 200 bini zorunlu mesai yapacak.
Federal çalışanları temsil eden sendikalardan biri olan Ulusal Federal Çalışanlar Federasyonu, 2,1 milyon sivil federal çalışanın maaşlarının gecikebileceğini, yaklaşık 4 milyon federal sözleşmeli çalışanın ise zorunlu izne ayrılacağı için maaş alamayacağını öngörüyor.
Ulusal Halk Radyosu NPR’ye göre, Washington’daki Capital Area Food Bank, hükümetin kapanması halinde gıda yardımına ihtiyaç duyabilecek 100 bin kadar federal işçi için hazırlık yapıyor.
Hükümetin kapanması sürecinde federal hükümete bağlı havalimanlarındaki güvenlik ve hava kontrol birimleri asgari şartlarla çalışmaya devam edecek. Ancak bu alanlarda yeni alımlar, eğitimler ve zorunlu olmayan projeler durdurulacak.
Vatandaşların federal kurumlarla olan işleri de etkilenecek
Kapanma, ülkede federal hükümet ile işi olan vatandaşları direkt etkileyecek. Pasaport, ateşli silah alımı, klinik deneyler gibi alanlarda hizmetler yavaşlayacak veya duracak.
Aynı şekilde federal hükümet ile çalışan sözleşmeli kurumlar ve şirketler kepenk indirecek; müzeler, ulusal parklar, kamp alanları başta olmak üzere turizm sektörü de kapanmadan etkilenen alanlardan biri olacak.
ABD Seyahat Endüstrisi Birliği’ne göre turizm sektörü, kapanma durumunda günlük 140 milyon dolarlık zarara uğrayacak.
Sağlık alanında da temel hizmetlerin sağlanmasına devam edilecek. Medicare ve Medicaid denilen federal sağlık sigortasının kasasında en az 3 ay yetecek bütçesinin bulunduğu, bu program kapsamındaki yaklaşık 90 milyon düşük gelirli insanın etkilenmesinin beklenmediği ifade ediliyor.
Fonlarını federal hibelerden alan toplum sağlığı merkezlerinin kapanma nedeniyle kesintiye uğrayacağı, bazı kliniklerin, olası kapanmanın süresine bağlı olarak hizmetleri veya personeli azaltmaları gerekebileceği uyarıları yapılıyor.
Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığının hazırladığı bir raporda, bu süreçte kurum personelinin yüzde 42’sinin, Ulusal Sağlık Enstitüleri personelinin de yaklaşık yüzde 80’inin ücretsiz izne çıkarılmasının planlandığı belirtiliyor.
ABD’de hükümet son 47 yılda 21 kez bütçesizlikten “kepenk kapattı”
Son 47 yılda 21 kez hükümetin bütçesizlikten “kepenk kapattığı” ülkede, Kongre’nin federal hükümete finansman sağlayacak yeni bütçe tasarısı üzerinde anlaşmaya varmak ve yeni bir kapanmayı engellemek için 30 Eylül ABD yerel saatiyle gece yarısına kadar vakti bulunuyor.
ABD Kongresi’nin Demokratların kontrolündeki Senato ile Cumhuriyetçilerin yönetimindeki Temsilciler Meclisi arasında bölünmüş olması ve Cumhuriyetçi aşırı sağcı muhafazakarların hükümetin kapanmasını bütçede harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemesi işleri zorlaştırıyor.
Herhangi bir bütçenin yasalaşması için tasarının Temsilciler Meclisi ve Senato’da onaylanması ve ABD Başkanı Joe Biden tarafından imzalanması gerekiyor.
Amerikan kanunlarına göre, Kongre, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için kalıcı bütçeyi onaylaması gerekiyor. Bütçenin onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal kurumlar, geçici olarak faaliyetlerini durduruyor.
“Federal hükümetin kapanması” ne demek?
Amerikan kanunlarına göre Kongre her yıl 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yılın tümüne ilişkin bütçeyi zamanında onaylayamazsa, bu gerçekleşene kadar geçen sürenin geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor.
Geçici bir bütçenin de onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara vermek zorunda kalıyor.
Bu süreçte, hayati olmayan hizmetlerde görevli kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor. “Hayati personel” kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.
En son Trump döneminde hükümet kapanmıştı
ABD Kongresi’nde cumartesi gece yarısına kadar herhangi bir anlaşma sağlanamaması halinde hükümet 2019’dan bu yana ilk kez kapanacak.
Ülkede federal hükümet en son Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde kapanmış ve Aralık 2018’de başlayarak Ocak 2019’da biten 35 günlük kapanma ABD tarihinin en uzun süreli kapanması olmuştu.
Hükümetin kapanması durumunda yüz binlerce federal çalışan ücretsiz izne çıkarılacak ve ekonomik verilerin açıklanmasından sosyal yardımlara kadar geniş yelpazedeki hizmetler aksayacak.
Kaynak:AA
