ABD yönetimi, 20 yıl önce işgal ettiği Afganistan’dan 1 Mayıs itibarıyla çekilmeye başlayacağını, çekilmenin 11 Eylül 2001 saldırılarının 20. yıl dönümüne kadar tamamlanacağını açıkladı. Geri çekilme açıklaması ABD istihbarat kurumlarının ortak çalışması ile hazırlanan ve Amerikan Kongresine sunulan “2021 ABD İstihbaratı Tehdit Değerlendirmesi Raporu”ndan hemen sonra geldi. ABD’nin çekilme kararının perde arkasına ışık tutacak tespitlere yer verilen istihbarat raporunda Afganistan için karamsar bir tablonun çizildiği ve Taliban’ın güçleneceği öngörüsünde bulunulduğu görüldü. Rapor, “ABD’nin Afganistan’da pes etme gerekçesi” olarak değerlendirildi.
Taliban güçleniyor
Terörizmin halen önemli bir tehdit olmaya devam edeceği vurgulanan raporda, Afganistan konusunda dikkati çeken değerlendirmelere yer verildi. “Gelecek yıl boyunca barış anlaşması beklentilerinin düşük olacağının” değerlendirdiği raporda, “Taliban, savaş alanında kazanımlarına devam edecek ve koalisyonun desteğini çekmesi durumunda Afgan hükûmeti, Taliban’ı kendinden uzak tutmakla uğraşacaktır. Taliban askeri zafer kazanacağı konusunda kendisine güveniyor.” tespitine yer verildi.
Afgan hükûmeti zayıf
Afgan hükûmetinin halen büyük şehirleri elinde bulundurduğu hatırlatılan raporda, savunma görevleri ve toprak tutma kabiliyetlerinin düşük olduğuna işaret edildi. ABD ile Taliban, 29 Şubat 2020’de Katar’ın başkenti Doha’da anlaşmaya varmış ve bu kapsamda ABD’nin 1 Mayıs itibarıyla Afganistan’dan tamamen çekilmesine karar verilmişti.
Çin tehdidi ağır bastı
Amerikan medyası, Biden yönetiminin yükselen Çin tehdidi karşısında Afganistan’a daha fazla zaman ve kaynak harcamamak amacıyla askerlerini çekme kararı aldığı değerlendirmesine yer verdi. ABD Başkanı Biden’ın geri çekilme kararının olası sonuçları karşısında sorumluluğu üstlendiğine de yorumlarda yer verildi.
2 Trilyon dolar harcadı
20 yıldır Afganistan’da güç bulunduran ABD’nin bugüne kadar askeri operasyonları için 2 trilyon dolara yakın kaynak harcadığı biliniyor. Yine Afganistan’daki çatışmalarda 2 bin 300 Amerikan askerinin hayatını kaybettiği, 20 bin 660’ının da yaralandığı kaydedildi. Afgan güçlerinin can kaybının ise on binler düzeyinde olduğu biliniyor.
Blınken’den jet ziyaret
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD’nin 11 Eylül’e kadar Afganistan’daki askerlerini çekme kararının ardından ülkeye sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Blinken, gerçekleştirdiği ziyaret kapsamında Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani, Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah ve sivil temsilcilerle bir araya geldi. Blinken’ın ziyaretinin Afgan yetkililerin çekilme kararından duyduğu endişeleri giderme amacı taşıdığı değerlendiriliyor.
NATO ülkeleri sırada
ABD’nin Afganistan’dan çekilme kararının ardından “Bugün Afganistan’daki varlığımızın geleceği hakkında karar verdik.” diyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de 20 yıldır Afganistan’da olan NATO askerlerinin 1 Mayıs’tan itibaren bu ülkeden çekileceğini hatırlattı. Stoltenberg, “Tüm askerlerin çekilmesini birkaç ay içinde tamamlamayı planlıyoruz. Bu sürede Taliban’ın askerlerimize yönelik herhangi bir saldırısına güçle karşılık verilecek. Afganistan’a birlikte gittik, duruşumuzu birlikte ayarladık ve beraber çıkma konusunda birlik içindeyiz.” değerlendirmesini yaptı. NATO üyesi ülkeler İtalya, Almanya, İngiltere, İspanya, Macaristan ile birlikte Afganistan’daki askeri misyona destek veren Gürcistan da, ABD’nin kararını izleyeceklerini ve askerlerini çekeceklerini açıkladı.
