Pelosi, Ermenistan ziyareti sırasında Başbakan Nikol Paşinyan, Ulusal Meclis Başkanı Alan Simonyan ve diğer üst düzey yetkililerle bir araya gelerek çeşitli temaslarda ikili ilişkilerin yanısıra bölgede son zamanlarda şiddet dalgasına sahne olan mevcut güvenlik durumunu ele alacak.
Amerika Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi tuhaf bir açıklamada, bu ziyaretin “Amerika’nın demokratik ve müreffeh bir Ermenistan ile istikrarlı ve güvenli bir Kafkasya bölgesine olan kesin sorumluluğunun güçlü bir sembolü” olduğunu iddia etti. Fakat geçmişe bakıldığında Washington’un Erivan’a her hangi bir önemli mali veya lojistik destek sağlamadığı görülüyor.
Aslında Nancy Pelosi’nin Erivan ziyareti, Washington’u Karabağ’a daha fazla odaklanmaya çağıran Ermeni-Amerikan lobisi için büyük önem taşıdığı söyleniyor. Nitekim Amerikan Ermeni Toplumu eş başkanı Anthony Barsamian’a göre “Ermenistan, Ukrayna’nın gördüğü ilgiyi görmedi.”
Nancy Pelosi, Ermenistan’ın 1991’de Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını kazanmasından bu yana, bu küçük Güney Kafkasya ülkesini ziyaret eden en yüksek Amerikalı yetkili. Nancy Pelosi ve beraberindeki heyeti ziyareti öncesi, Ermeni Parlamentosu Başkanı Alan Simonyan gazetecilere verdiği demeçte, bu üç günlük ziyaretin kendi güvenliklerini garanti etmede çok önemli bir rol oynayacağını söyledi.
Tabi ki bu ziyaret, Washington’un Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında yaşanan ve her iki taraftan onlarca askerin ölümüyle sonuçlanan askeri çatışmaya tepkisi olarak yorumlanabilir. Ermenistan Milli Güvenlik Konseyi sekreteri Armen Grigoryan Perşembe günü yaptığı açıklamada, Ermenistan ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin uluslararası çabalar nedeniyle ateşkes anlaşmasını 14 Eylül saat 20:00’den itibaren uygulayacağını duyurdu. Ancak Azerbaycan Cumhuriyeti askeri güçlerinin Ermenistan topraklarının güney kesiminde ilerlemesi nedeniyle, bu kırılgan ateşkesin devam etmesi pek olası görünmüyor.
Amerika’nın Pelosi’nin Kafkasya ziyaretinin önemine ilişkin iddiasına rağmen, dikkat edilmesi gereken husus, Washington’un Batı Asya’daki benzer tecrübesi gibi bölge dışı güçlerin, özellikle de Amerika’nın Kafkasya işlerine müdahalesi, sadece istikrar ve barışa yol açmazken üstelik gerilimlerin tırmanmasına neden olur.
Aslında, Güney Kafkasya’da Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında son dönemdeki ihtilafın ardından şiddetlenen mevcut ihtilaf, müzakereler yoluyla ve bölge ülkelerinin katılımıyla çözülmelidir ve Pelosi’nin Erivan ziyareti ve Bakü ile mevcut ihtilafta Erivan’a açık desteği, sadece bölgede daha fazla gerginliğe neden olacaktır.
Görünüşe göre Amerika Temsilciler Meclisi başkanı Nancy Pelosi’nin uzmanlığı, bölgelerde var olan gerilim ve anlaşmazlıkları kışkırtmaktır, nitekim geçen aylarda Tayvan’a ziyaretinde de aynı durum yaşandı. Pekin’in bu konudaki sayısız uyarısına rağmen Nancy Pelosi’nin 2 Ağustos 2022’de Tayvan adasına yaptığı tartışmalı ziyaret, Çin ile ABD arasındaki tansiyonu yükseltti. Bu geziden hemen sonra Çin, Amerikan büyükelçisini çağırdı ve Pekin’in Washington’un içişlerine müdahaleci eylemlerine itiraz notasını ilettiğini duyurdu. Bu eylem, Pekin’in Pelosi’ye yaptırımlar ve birçok önemli alanda ilişkilerin kesilmesi dahil olmak üzere aşırı öfke ve misilleme önlemlerinin yanı sıra Tayvan adası çevresindeki tatbikatlarda önemli bir artışla sonuçlandı.
Şimdi Pelosi’nin Ermenistan ziyareti ve Ermeni yetkilileri memnun etse de Erivan’a açık desteğini açıklaması, pratikte Washington’dan Erivan’a somut ve etkili bir destek taşımayacaktır, zira aslında Güney Kafkasya’daki siyasi ve askeri denklemleri etkilemeyi amaçlıyor. Nitekim Tayvan ziyareti tecrübesinin de gösterdiği gibi, bu ziyaret bölgede yalnızca daha fazla gerginliğe neden olacaktır./
