Türkiye ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin işadamı Osman Kavala’nın hakkında verdiği tahliye kararının uygulanmasını isteyen 10 ülke arasındaki ‘‘büyükelçi krizi’’ bu akşam üstü yapılan karşılıklı açıklamalarla sona eriyor.
Krizin çözülmesiyle bugün 9,90’u zorlayan ABD Doları/Türk Lirası kuru 9,55’e kadar geriledi.
ABD Büyükelçiliği bugün TSİ 15.41’de sosyal medya hesabından yaptığı Türkçe ve İngilizce paylaşımda ‘‘ABD 18 Ekim tarihli açıklamaya ilişkin bazı soruların yöneltilmesi vesilesiyle, Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41. Maddesine riayet etmeyi teyit eder” ifadelerini kullandı.
ABD Büyükelçiliği’nden yapılan açıklama ilk on beş dakika içinde Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda büyükelçilikleri tarafından da Twitter’da paylaşıldı. Bir süre açıklamayı paylaşmayan Fransa ve Almanya da yaklaşık bir buçuk saat sonra diğer büyükelçiliklere uydu.
Açıklamaya iktidardan ilk tepki AKP Sözcüsü Ömer Çelik’ten geldi.
Çelik, ‘‘Milletimizin ve devletimizin ülkemizde görev yapan diplomatlara karşı misafirperverliği dünyaca ünlüdür. Kurallara riayet ederek ülkemizle kendi ülkeleri arasındaki bağları güçlendirmek için çalışan diplomatlar her zaman takdir edilmektedir’’ dedi.
Erdoğan yeni açıklamayı olumlu buldu
Cumartesi günü ‘‘Kavala dediğin Soros’un Türkiye şubesi. On büyükelçi onun için Dışişleri Bakanlığı’na geliyor. Bu ne terbiyesizliktir ya? Siz burayı ne zannediyorsunuz? Burası Türkiye, Türkiye! Burada kalkıp da Dışişleri’ne gelip talimat verme gibi bir yola giremezsiniz. Gerekli talimatı ben de Dışişleri Bakanımıza verdim. ‘Bu 10 tane büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmelerini hemen halledeceksiniz’ dedim. Zira, bunlar Türkiye’yi tanıyacaklar, anlayacaklar, bilecekler. Türkiye’yi bilmedikleri, anlamadıkları gün burayı terk edecekler’’ diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni açıklamadan memnun olduğu belirtiliyor.
Anadolu Ajansı da Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD ve diğer büyükelçiliklerin açıklamalarını olumlu bulduğunu vurguladı.
CHP’li Çeviköz: ‘‘Hatanın önüne geçilmesine yönelik çabaların sonuç verdiği anlaşılıyor’’
Büyükelçi krizinin soğumasına muhalefetten olumlu tepkiler geldi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nın dış politika baş danışmanı ve Türkiye’nin eski Londra Büyükelçisi Ünal Çeviköz, krizin dışişleri bakanlığının diplomatik başarısı ile çözüldüğünü söyledi.
Çeviköz, ‘‘On büyükelçinin ‘persona non grata’ ilan edilmesi gibi bir hatanın önüne geçilmesine yönelik çabaların sonuç verdiği anlaşılıyor. Diplomasinin başarısı bir kez daha görüldü. Bu çözüme emek veren ve sonuca yardımcı olan Dışişleri Bakanlığımızın mensubu olmakla gurur duyuyorum’’ dedi.
Krizi çözen 41’inci madde neyi kapsıyor?
Büyükelçi krizinin çözümünde rolü olan ABD Büyükelçiliği’nin atıfta bulunduğu Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41’inci maddesinde şu ifadeler yer alıyor:
- Kabul eden Devletin kanunlarına ve nizamlarına riayet etmek, ayrıcalıklarına ve bağımsızlıklarına halel gelmeksizin, bu gibi ayrıcalıklardan ve bağışıklıklardan yararlanan her şahsın görevidir. Anılan Devletin içişlerine karışmamak da bu şahısların keza görevidir.
- Gönderen Devlet tarafından kabul eden Devlet nezdinde yapılması misyonun uhdesine tevdi olunan bütün resmi işler, kabul eden Devletin dışişleri bakanlığı veya mutabık kalınacak başka bakanlık ile veya aracılığıyla yürütülür.
- Misyonun binaları, misyonun bu sözleşmede belirtilen görevleri veya diğer genel uluslararası hukuk kuralları veya gönderen ve kabul eden Devlet arasında yürürlükte olan özel anlaşmalar ile bağdaşmayacak bir tarzda kullanılmaz.
1961 yılında imzalanan metinde ”kabul eden devlet”, yabancı ülke misyonunun görev yapacağı ülkeyi, ”gönderen devlet” de bu diplomatik personelin vatandaşı olduğu ülkeyi tanımlıyor.
