Umman başta olmak üzere Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplumun Yemen krizini çözmeye yönelik çabaları, bitmeyen çatışmalar ve tarafların siyasi çözüme yönelik tutumlarından taviz vermemesi nedeniyle büyük zorluklarla karşılaşıyor.
Umman, Yemen krizini çözmek ve barışçıl bir çözüme ulaşmak amacıyla tarafları müzakere masasında bir araya getirme çabalarını son aylarda yoğunlaştırdı.
Muskat yönetimi, Yemen dosyasına etkin bir arabulucu olarak girmek için, Suudi Arabistan ve Husiler ile iyi ilişkilerinin yanı sıra dış politikasında ön plana çıkan “tarafsızlık” özelliğinden yararlandı.
Suudi Arabistan’ın çözüm amacıyla mart ayı sonlarında siyasi bir girişim başlatması da Umman’a Yemen’deki diplomatik çabalarını yoğunlaştırmak için uygun bir alan açtı.
Bu çabalar, üst düzey bir Umman heyetinin 6 Haziran’da Husilerin kontrolündeki başkent Sana’ya gerçekleştirdiği ziyaret ile taçlandı.
Ziyaret sırasında Umman heyeti, Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi ve Hüsilerin Yüksek Siyasi Konsey Başkanı Mehdi el-Meşat ile görüştü.
Bu çabaların sekteye uğradığına ve hem siyasi olarak hem de sahada çeşitli komplikasyonlarla ters düştüğüne dair artan işaretlerin gölgesinde ziyaretin sonuçları hala belirsizliğini koruyor.
Temel anlaşmazlık noktası
Her iki tarafın siyasi açıklamalarının yanı sıra Yemen dosyasıyla ilgili müzakereler, krizin çözümüne yönelik çabalarda ilerlemeyi engelleyen önemli bir anlaşmazlık noktasını ortaya çıkardı.
Bu anlaşmazlık noktasının odağını iki tarafın da kendi çözüm vizyonuna bağlı kalması ve barış sürecini ilerletmek için taviz vermeye zorlayacak her türlü öneriye kapıyı kapatmaları oluşturuyor.
Bu da Umman’ın uluslararası desteğe sahip olan ara buluculuk çabalarını karmaşık hale getiriyor.
Uzmanlar, Umman’ın Yemen krizini çözme çabalarının başarısının ABD’nin desteğine bağlı olduğunu belirtiyor.
Çabalar krizin karmaşıklığıyla çakışıyor
Yemenli araştırmacı ve siyasi analist Nebil el-Bukeyri, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Umman’ın ara buluculuk çabaları, önceki tüm uluslararası çabalar gibi çıkmaza girdi.” dedi.
Bukeyri, Washington tarafından Husiler ile iletişim kurmakla görevlendirilen Umman heyetinin, Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi ile yaptığı görüşmelerin sonuçları hakkında herhangi bir açıklama yapmadan Sana’dan ayrıldığını söyledi.
Husileri barışa ikna çabalarının çıkmaza girdiğine işaret eden Bukeyri, Umman’ın krizi çözme çabalarının başarılı olmasının, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) “Husilerin ele geçirdiği bölgelerden çekilmesi ve silah bırakmasını öngören” 2216 sayılı kararından hareket edilmesine bağlı olduğunu ifade etti.
Bukeyri, BM’nin bu kararının, çözümün temelinin atıldığı önemli bir başlangıç ??olduğunu, görmezden gelinmesinin ise Yemen krizinin tam boyutlarıyla anlaşılması konusunda başarısızlığa neden olacağını söyledi.
ABD Umman’ın çabalarından memnun
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, ABD’nin Yemen Özel Temsilcisi Timothy Lenderking, 25 Haziran’da Ummanlı yetkililerle Yemen’deki krizi çözme çabalarını görüştü.
Lenderking’in Umman’ın Washington Büyükelçisi Hamdan et-Tai ve Umman Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Halife el-Harisi ile Yemen’deki savaşı bitirmek için atılacak adımları ele aldığı belirtilen açıklamada, Umman’ın sarf ettiği çabaları ve BM’nin ateşkes planına ilişkin görüşmelere Husilerin katılmasını sağlamak için Sana’ya heyet göndermesini memnuniyetle karşıladıkları ifade edildi.
“ABD’nin desteği barışın sağlanması için yeterli değil”
Yemenli yazar Yakup el-Atvani ise “ABD’nin Umman’ın sarf ettiği çabalara verdiği destek, kapsamlı bir ateşkes sağlamak ve barış sürecini başlatmak için yeterli değil.” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin, Yemen dosyasının karmaşıklığını tam anlamıyla göremediğini belirten Atvani, Washington’un Suudi Arabistan’a silah satışını durdurmanın ve Husileri terör örgütleri listesinden çıkarmanın yeterli olacağını sandığını ifade etti.
Atvani, “Umman’ın ABD tarafından desteklenen bu çabalarının başarılı olması, Washington yönetiminin, Husileri barışa ikna etmek için caydırıcı adımlar atmasına bağlı.” ifadesini kullandı.
Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen’de İran destekli Husiler ile hükümete bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanıyor. Husiler, Eylül 2014’ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulundururken Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015’ten bu yana Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.
