Avustralya’nın Fransa’yla imzaladığı 56 milyar Euro’luk denizaltı satın alma anlaşmasını iptal ederek ihaleyi Amerikan ve İngiliz ortaklığına vermesi, Paris ve Washington arasında sert bir diplomatik kriz başlattı. Çin’e karşı Hint-Pasifik bölgesinde bağlarını güçlendirmek isteyen ABD, İngiltere ve Avustralya’dan gelen bu ortak adım, Paris’te bomba etkisi yarattı. Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, “Bu bize sırtımızdan vurulan bir darbedir, bu hikaye bitmedi” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden, Avustralya Başbakanı Scott Morrison ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson, bu anlaşmayı video konferans yöntemiyle düzenledikleri üçlü basın toplantısında duyurdu.
Canberra’nın kararını “Tarihi bir adım” olarak niteleyen Joe Biden, “Pasifik’te kilit rol oynayan Fransa’yla birlikte çalışmayı arzuladıklarını” söylese de bu sözler, Fransa’nın öfkeli tepkisini engellemeye yetmedi. Fransa Dışişleri Bakanı Bakanı Jean Yves Le Drian, France Info radyosunda yaptığı açıklamada, “Müttefikler arasında böyle bir davranışın kabul edilemeyeceğini” söyledi. Le Drian, ABD Başkanı Joe Biden’ı da “Trump gibi davranarak uluslararası anlaşmaları tek taraflı iptal etmekle” suçladı
Fransa Dışişleri Bakanı: “Çok kızgınım”
Fransız Bakan, “Çok kızgınım. Müttefikler arasında böyle şeyler olmaz. Bu bize sırtımızdan vurulan bir darbedir. Avustralya’yla güven ilişkisi kurmuştuk, bu güvene ihanet edildi. Bu kopuşa çok üzüldüğümüzü belirtmeliyim. Burada ABD’nin tavrı da çok düşündürücü. Bu tek taraflı, acımasız, öngörülemeyen karar, Trump’ın tek taraflı kararlar alma tarzına çok benziyor. Biden’ın açıklamasından öğreniyoruz ki, Fransa ile anlaşma bitti, şimdi ABD nükleer denizaltı önerisi getiriyor. Ama bu hikaye bitmedi. Açıklamaya ihtiyacımız var, sözleşmelerimiz var, Avustralyalılar’ın bize nasıl olduğunu açıklaması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
RFI RAdyosu’na konuk olan Savunma Bakanı Florence Parly de “Bu, verilen sözlerin tutulması yönünde çok kötü bir gelişme. ABD’nin müttefiklerine nasıl davrandığını gösteren bir olay. Jeopolitik ve uluslararası politika açısından da durum ciddi” diye konuştu.
Fransa’yla Avustralya arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde, Fransa’nın 50 yıl içinde, “geleneksel itme güçlü 12 denizaltıyı” Avustralya’ya teslim etmesi planlanıyordu. Fransa’da “asrın anlaşması” diye tanımlanan ihale, 50 milyar Euro’nun üzerinde bir tutara denk geliyordu.
Sözleşmenin feshedilmesine Hint-Pasifik bölgesi için ABD, Avustralya ve İngiltere arasında varılan stratejik bir anlaşma yol açtı. ABD, İngiltere’yle birlikte, Avustralya’ya “geleneksel itmeli değil, nükleer denizaltı üretme” önerisi getirdi.
Fransız basını, Canberra’nın bu kararı almadan önce Paris’i bu gelişmeden resmi olarak bilgilendirmediğini, Macron ve Biden arasında da henüz konuya ilişkin bir görüşme olmadığını yazdı.
