Çin ve İsrail ilişkilerinin son dönemde gelişmesi dikkat çekiyor.
2007’den bu yana ekonomik endeksli gelişen Çin ve İsrail’in ilişkilerinin askeri ve teknolojik ağırlıklı bir gelişime evrilme sinyalleri, iki ülkenin de dünya siyasetindeki yeri nedeniyle hayli önemli sayılıyor.
İsrail-Çin ilişkileri
Çin ve İsrail ilişkileri iki devlet arasında 2007’de yapılan ekonomik anlaşmalarla ilk kez yakınlaşmıştı.
Çin’in 2007-2020 döneminde 9 milyar doları teknoloji, 6 milyar doları altyapı yatırımı, 4 milyarı da diğer yatırımlar olmak üzere İsrail’e 19 milyar dolar değerinde doğrudan yatırımda bulunduğu belirtiliyor.
Dahası Çin, İsrail’in ABD’nin ardından en büyük ikinci dış ticaret partneri haline gelmiş durumda. Önümüzdeki yıllarda ise bu alanda Çin’in ABD’yi geçmesi bekleniyor.
Son yıllarda önceki yıllardan farklı olarak Çin ve İsrail’in askeri alanlar ve yüksek teknolojide de iş birliğine gitme sinyalleri vermesi dikkat çekiyor. 2018’den itibaren ekonomik gerekçelerle Çin’in diğer ülkelere yaptığı yatırımları kısma politikasına gitmesi bu süreci yavaşlatsa da Çin de İsrail de birbirleriyle askeri alanlar ve yüksek teknolojide işbirliği niyetinde olduğunu gizlemiyor.
ABD endişeli
Çin-İsrail ilişkilerinin gelişmesinin ABD’yi endişeye sevk ettiği belirtiliyor.
Her sene İsrail’e milyarlarca dolar yardımda bulunan ve İsrail’e olan tavizsiz desteği nedeniyle tepki çeken ABD’deki bazı yetkililer, İsrail’in ABD’ye vefa borcu olduğunu, bu nedenle Çin ve ABD arasındaki gerilimin arttığı bir dönemde İsrail’in Çin ile ilişkilerini geliştirmesini “vefasızlık” olarak niteliyor.
Bununla beraber ABD için İsrail, bir ülke olmaktan çok daha önemli. İsrail’in Çin’in safına geçmesi durumunda Yahudi lobisinin ve sermayesinin de ABD’den Çin’e geçebileceği tahmin ediliyor.
Bunun da ekonomik göstergeleri iyi durumda olmayan, kamu borcunun milli gelire oranı %130’u aşan, yıllık cari açığı 500 milyar dolardan fazla olan ve büyüyememe sorunu yaşayan ABD ekonomisini sarsabileceği ifade ediliyor.
ABD-Çin rekabetinde İsrail’in hızlı bir şekilde Çin’in safına geçmesi beklenmiyor.
Fakat ABD çağının sonuna gelindiğine dair küresel fikir birliğinin ve Çin’in ekonomik yükselişinin devam etmesinin uzun vadede İsrail’in saf değiştirmesine yol açabileceği tahmin ediliyor.
