Diplomatlar, medya ve hatta Türkiye’nin elçilikleri “Türkiye”, “Turkey” ve “Turquia” arasında gidip geliyor
Önde gelen Amerikan iş dünyası gazetelerinden Wall Street Journal, Türkiye’nin yabancı dillerde Türkçe adının kullanılması için yaptığı tercih değişikliğinin kafa karışıklığı yarattığına ilişkin haber yayımladı. Haberin başlığında da “Türkiye” yerine “Turkey” kelimesi kullanıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, nisanda bütün dünyaya yaptığı çağrıda, “Türkiye” kelimesinin tercih edilmesini istemişti. Türk hükümetinin başvurusu üzerine Birleşmiş Milletler ve birçok uluslararası kuruluş hazirandan itibaren, hindi anlamına da gelen, İngilizce’deki “Turkey” kelimesi yerine “Türkiye” adını kullanmaya başlamıştı.
Siyasetçiler, diplomatlar ve medya kuruluşları bilinçli olarak veya dil sürçmesiyle her iki kullanıma da başvurabiliyor. Latin kökenli alfabelerin çoğunda “ü” harfinin bulunmaması da karışıklığa yol açabiliyor.
New York Belediyesi’nin göçmen işleri sorumlusu Manuel Castro, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda şehrin iş, kültür ve yönetim merkezi Manhattan semtinde Türk ve ABD bayraklarının göndere çekilmesi törenindeki konuşmasında “Long live Türkiye” (Yaşasın Türkiye) ifadesini tercih etti.
Ancak daha sonra söz alan Belediye Başkanı Eric Adams, Türkiye’nin İstanbul, Kapadokya ve Antalya gibi birçok bölgesini ziyaret ettiğini ve İstanbul’un Üsküdar ilçesiyle kardeş şehir anlaşması imzalandığını belirttiği konuşmasında üç kez “Turkey” kelimesini kullandı:
Biliyoruz ki New York Şehri, Amerika’nın İstanbul’udur ve bu topluluğa, Türkiye [Turkey] halkına, şükranlarımızı sunmaya devam etmek istiyoruz.
Etkinliğin düzenlenmesinde emeği geçen Türk toplumu aktivisti ve Bowling Green Parkı Derneği’nin yöneticisi İbrahim Kurtuluş, Wall Street Journal’a şöyle dedi:
Eski alışkanlıklar kolay kırılmaz. Değişim zaman alacaktır ama bu henüz başlangıç ve bu girişimden memnunum.
Kurtuluş, çocukluğunda okul arkadaşlarının hindi sesi çıkararak dalga geçtiğini anımsadığını belirterek, ülke adının söylenişinin değiştirilmesi için Ankara’da yoğun lobi faaliyeti yürüttüklerini söyledi.
Daha önce Yunan ve Makedon hükümetleri arasındaki anlaşmazlık nedeniyle Makedonya Cumhuriyeti’nin adının Kuzey Makedonya yapıldığını ve askeri diktatörlüğün Burma’nın adını Myanmar’a çevirdiğini hatırlatan gazete, Erdoğan’ın çağrısınınsa pek alışıldık olmadığını belirtti:
Dilbilimcilerin egzonim (bir yerin veya şeyin diğer dillerdeki adı) ve endonim (yerel ad) tanımları arasındaki farkla ilgili bu. Hükümet, Türkiye’nin adını değiştirmiyor ama diğer ülkelerden, adını kendi dillerine çevirmek yerine Türk yazım ve telaffuzunu kullanmalarını istiyor. Türk yetkililere göre, Fransızlar ‘La Turquie’ dememeli artık. İspanyollar da ‘Turquia’ kelimesinden vazgeçmeli ve İngilizce konuşanlar ‘Turkey’ kelimesini bırakmalı.
Türkiye’deki birçok kişinin de İngilizce konuşurken “Turkey” kelimesini kullandığını ifade eden Wall Street Journal’a konuşan 49 yaşındaki grafik tasarımcısı Murat Demir şöyle dedi:
Bunun bize faydası nedir? Biz ‘ABD’ diyoruz, Amerikalılar ‘USA’ diyor. Almanlar ‘Bundesrepublik Deutschland’ diyor, biz ‘Almanya’ diyoruz. Neden diğer milletlere ülkemizin Türkçe adını dayatıyoruz?
Haberde, NATO’ya üyeliğinin onaylanmasını bekleyen İsveç ve Finlandiya “Türkiye” kullanımına ilk geçen ülkeler olurken, Fransa’nın “Turquie” ve “Turkey” kelimelerinde ısrar ettiği aktarıldı. Latin Amerika’daki Türk büyükelçiliklerinin bile hâlâ İspanyolca “Turquia” kelimesini kullandığına dikkat çekildi.
ABD’li diplomatların neden sıkça her iki kullanımı da karıştırdığıyla ilgili soruyu cevaplayan ABD Dışişleri Bakanlığı şu açıklamayı yaptı:
Türk müttefiklerimizi ne diye çağırdığımız değil, onlarla nasıl konuştuğumuz ve birlikte yaptığımız işler daha önemli olan.
