ABD ve müttefikleri, Asya’nın en önemli güvenlik forumu olan Shangri-La Diyaloğu toplantısında Çin’le özellikle Tavvan konusunda gerilim yaşadı. Buna rağmen toplantıya, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin hitabı ve Ukrayna’daki savaş damga vurdu.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Singapur’da düzenlenen toplantıda, Washington’un, Pekin bölgedeki saldırganlığını giderek artırıyor olsa da Çin’le gerilimleri idare etmede ve çatışmayı önlemede üzerine düşeni yapacağını vurguladı.
Kiev’de neresi olduğu açıklanmayan bir mekandan video bağlantısı yoluyla toplantının katılımcılarına hitap eden Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski ise, ülkelerin Ukrayna’ya sağladığı desteğin sadece Rus işgalini yenilgiye uğratmak değil kurallara dayalı dünya düzenini korumak açısından da kritik önem taşıdığını belirtti.
Zelenski, “Ukrayna’daki muharebe alanlarında bu dünyanın gelecekteki kuralları kararlaştırılıyor. Rus ablukası yüzünden, küresel piyasalarda eksikliği derin biçimde hissedilen gıda ürünlerimizi ihraç edemezsek, Asya ve Afrika’daki birçok ülkede ağır ve şiddetli bir gıda krizi ve açlık yaşanacak” dedi.
Son aylarda özellikle Tayvan, Çin’in insan hakları karnesi ve Güney Çin Denizi’ndeki askeri faaliyetleriyle ilgili gerilimler yaşayan ABD ve Çin, Singapur’daki toplantıda da karşılıklı sözlü atışmaya girdi.
Dün biraraya gelen Austin ve Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe, ilişkilerini daha iyi idare etmek istediklerini yineledi ancak iki ülke arasındaki ayrılıkları çözme yönünde herhangi bir ilerleme işareti görünmedi.
Austin Çin’e hedef aldı, Çinli general yanıt verdi
Austin, ABD’nin Tayvan dahil müttefiklerinin yanında yer almaya devam edeceğini vurgulayarak, “Bu destek, Çin Halk Cumhuriyeti’nin toprak iddiaları konusunda daha zorlayıcı ve saldırgan bir yaklaşımı benimsemesinden sonra daha da önemli hale geldi” diye konuştu.
Çin kendi yönetimine sahip Tayvan’ı kendi toprağı olarak görüyor ve burayı gerekirse güç kullanarak alacağını vurguluyor.
ABD Savunma Bakanı Austin, Çin uçakları ve gemileriyle diğer ülkelerin uçak ve gemileri arasında güvenli ve profesyonel olmayan şekilde karşı karşıya gelme vakalarının “alarm” verici düzeyde arttığını belirtti.
Austin toplantıdaki konuşmasında, Çin uçaklarının Tayvan’ın hava savunma sahasına girmesi vakalarının da son aylarda tırmandığını kaydetti.
Bu sözlere yanıt veren Çinli üst düzey askeri yetkili Korgeneral Zhang Zhenzhong, Austin’in konuşmasını “meydan okuma” olarak niteledi.
Gazetecilere açıklama yapan Çin Merkez Askeri Komisyonu Müşterek Kurmay Dairesi Başkan Yardımcısı Zhang, “Çin’e karşı çok sayıda temelsiz suçlama vardı. Bu yanlış suçlamalar hakkındaki sert memnuniyetsizliğimiz ve muhalefetimizi ifade ettik” diye konuştu.
Zhang, “ABD, Asya-Pasifik bölgesinde bazı ülkeleri dahil etmek suretiyle küçük bir grup oluşturarak bu ülkeleri diğer bazı ülkelere karşı kışkırtmaya çalışıyor. Bu, ‘meydan okuma’ demek dışında başka nasıl adlandırılabilir?” ifadelerini kullandı.
Bu yılın başlarında da Washington, Çin’in Rusya’ya Ukrayna’daki savaşta yardım etme niyetinde olduğunu belirtmişti. Ancak o zamandan bu yana Amerikalı yetkililer, Çin’in genel anlamda Rusya’ya uzun süredir verdiği destek konusunda ihtiyatlı olmayı sürdürseler de, endişe ettikleri askeri ve ekonomik desteğin en azından şimdilik hayata geçirilmediğini söyledi.
Bakanlar Çin’e Moskova’yı dizginlemesi çağrısı yaptı
Toplantıya evsahipliği yapan Singapur’un savunma bakanı Ng Eng Hen, Çin ve Rusya arasındaki bağların bakanların bugün kapalı kapılar ardındaki toplantısında tartışıldığını ve çok sayıda temsilcinin Pekin’e Moskova’yı dizginlemesi çağrısında bulunduğunu aktardı.
Washington’un Asya’daki en yakın müttefiklerinden Japonya’nın savunma bakanı Nobuo Kishi de, Çin ve Rusya arasındaki askeri işbirliğinin bölgede güvenlik kaygılarını keskinleştirdiğini söyledi.
Kanada Savunma Bakanı Anita Anand da Reuters’a açıklamasında Çin uçaklarının Kanada uçaklarına “kaygı verici ve profesyonel olmayan şekilde” müdahalelerine tepki göstererek, “BM’nin yetkilendirdiği misyonlar altında sadece keşif görevlerini icra eden pilotlarımızın emniyeti ve güvenliğini garanti altına almalıyız” dedi.
Yeni Zelanda, Çin’in Pasifik adalarında nüfuzunu arttırma gayretlerinden endişe duyduğunu belirtirken, Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles de, Çin’in Ukrayna’da Rus işgalini desteklemediğini açıkça ilan etmemesinin, özellikle askeri gücüne yapmakta olduğu yatırımlar gözönüne alındığında endişe verici olduğunu kaydetti.
