Avrupa Komisyonu’nun yeşil ışık yakmasının ardından bugün Brüksel’de düzenlenen liderler zirvesinde Ukrayna’nın Avrupa Birliği (AB) adayı olarak onaylanması bekleniyor.
Ukrayna AB adaylığı için Şubat ayında, Rusya’nın topraklarına girmesinden dört gün sonra başvurmuştu.
BBC’ye konuşan Ukrayna’nın AB elçisi Vsevolod Chentsov, bu onayın vatandaşları için psikolojik destek olacağını fakat “gerçek bütünleşmenin” ancak savaş bittikten sonra başlayabileceğini belirtti.
“Aday statüsü” AB üyeliğine yönelik ilk resmi adım ve Fransa bu hafta Ukrayna konusunda “tam bir fikir birliği” olduğunu söyledi. Ancak aday statüsünün üyelik garantisi yok ve süreç yıllarca devam edebiliyor.
Balkanlardan Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan yıllardır aday ülke statüsünde. Bazılarının başvurusunun üzerinden 10 yıldan fazla geçti. Bosna-Hersek ise 2016 yılında adaylık için başvurdu ancak henüz statüyü alamadı.
Üst düzey AB yöneticileri ile Batı Balkan liderlerinin Ukrayna’ya ilişkin duyuru öncesinde düzenledikleri zirve sert bir şekilde sona ermişti.
Kuzey Makedonya Başbakanı Dimitar Kovacevski ilerleme olmamasından duyduğu “memnuniyetsizliği” dile getirdi. Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ise Ukrayna’nın aday statüsü kazanmasının iyi bir şey olduğunu, ancak Kiev’in yanılsamaması gerektiğini söyledi:
“Doğru hatırlıyorsam Kuzey Makedonya 17 yıldır aday, Arnavutluk sekiz, bu yüzden hoş geldin Ukrayna.”
‘Neden bekleyelim?’
Ukrayna’nın elçisi sözlerine, “Sıra fikrini kabul etmiyoruz” diyerek devam etti, Kiev’in istekliliğinin diğer devletlere örnek olabileceğini savundu.
Kievli eylemci Anna Melenchuk ise zirvenin yapılacağı binanın dışında BBC’ye şunları söyledi:
“Tanıdığım insanlar her gün Rus askerlerinin elinde ölüyor. Bu yüzden Avrupa Birliği’nin desteğini almak çok önemli.”
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Moldova’ya da “aday ülke” statüsü verilmesini tavsiye etmişti. Onun da zirvede şartlı onay alması beklenirken Gürcistan’ın başvurusu ilerleyen bir zamanda kabul edilebileceği belirtilerek geri çevrilecek.
Birçok AB ülkesi, yargı ve yolsuzlukla mücadele reformları da dahil olmak üzere, katılım müzakerelerinin başlayabilmesi için gerekli koşulların sağlanması şartıyla Ukrayna’nın adaylığını desteklemeyi kabul etti.
Müzakerelerin ne zaman başlayacağı net değil ancak AB Komisyonu “liyakat temelli” ve “kitaba uygun” şekilde ilerleneceğini söyledi.
Chentsov ise, ülke savaştayken ve tüm topraklarının kontrolü sağlanmamış olsa da bazı reformların gerçekleşebileceğini vurguluyor. AB ve Ukrayna’nın 2014 yılında imzaladığı ortaklık anlaşmasından bu yana yürütülen çalışmalara işaret ederek “Sıfırdan başlamıyoruz” diyor.
Bazı AB diplomatları aday statüsü almasının Ukrayna’ya yanlış umutlar verebileceğine dair endişelerini dile getirmişti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Mayıs ayında üyelik olasılığının onlarca yıl sürebildiği konusunda uyarıda bulunmuştu.
Ancak Chentsov, kimsenin kristal küreye sahip olmadığını ve “Ukrayna’nın katılmasına yardım edecek bir iradenin” varlığına inandığını söyledi.
Macron’un sınır planı
AB liderleri, hangi ülkelere aday statüsü verilmesi gerektiğini kararlaştırmanın yanı sıra gıda güvenliğini de tartışacak ve Macron’un daha geniş bir “Avrupa Siyasi Topluluğu” önerisini değerlendirecek.
BBC tarafından görülen taslak zirve sonuçlarına göre, amaç “Avrupa kıtasının güvenliğini, istikrarını ve refahını güçlendirmek için ortak çıkar konularını ele almak üzere siyasi diyalog ve işbirliğini teşvik etmek” olacak.
Fransız lider, topluluğun Ukrayna ile Batı Balkan ülkeleri gibi AB’ye katılmayı bekleyen ülkeler ve hatta şu anda yalnızca İngiltere olmak üzere ayrılmış ülkeleri de içerebileceğini öne sürdü. Ancak, bazı AB diplomatları bu fikri tam olgunlaşmamış olduğu için reddetti.
