Türkiye ve Çin ise Joe Biden’ı aramak yerine tebrik mesajı gönderdi
ABD’deki seçimlerden sonra dünya liderlerinin kazanan başkanla telefonda görüşme geleneği devam etti. Cumartesi günü AP haber ajansının, Demokrat Parti’nin adayının kazandığını açıklamasıyla Kanada, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, İrlanda , Avustralya, Japonya, Güney Kore ve Vatikan’daki liderler Joe Biden’ı telefonda tebrik etti.
Ancak mevcut Başkan Donald Trump yenilgiyi kabullenmeyince geleneğin dışına çıkıldı ve Biden’a gelen telefonlara ABD Dışişleri Bakanlığı güvenli hat ya da çeviri desteği sağlamadı.
Washington Post, bu görüşmelerde nelerin konuşulduğunu ülke ülke sıraladı.
Fransa: Cumhurbaşkanlığı Ofisi, Emmanuel Macron’un salı günü Biden’la yaptığı görüşmede “iklim, sağlık, terörle mücadele ve temel hakların savunulması” konularında birlikte çalışmayı vurguladığını aktardı.
Biden’ın geçiş ekibi de kendilerinin Fransa, NATO ve AB ile ilişkileri tekrar canlandırma vurgusunda bulunduklarını ifade etti.
Almanya: Trump’la arası pek de iyi olmayan Başbakan Angela Merkel’in sözcüsü, açıklama yayımlayarak iki ülke arasındaki “yakın ve güven verici işbirliği” için umutlu olunduğunu vurguladı. Küresel meselelerin çözümünde ABD’nin diğer taraflarla diyalog halinde olmasının önemine de işaret edildi.
Geçiş ekibiyse, Biden’ın NATO ve AB ile ilişkilerin güçlendirilmesinin altını çizerken “Afrika’nın güvenlik ve gelişimi, Ukrayna ve Suriye’deki çatışmalar ve İran’ın nükleer programı” konularında birlikte çalışmaya vurgu yaptığını bildirdi.
Birleşik Krallık: Boris Johnson ise Biden’la yaptığı görüşmeyi Twitter’dan duyurdu. Başbakan, Biden’ın seçim kampanyasında kullandığı bir slogana da atıf yaparak şu ifadeyi kullandı:
İki ülke arasındaki ortaklığın güçlenmesini ve iklim değişikliğiyle mücadelede, demokrasinin teşvik edilmesi ve pandemiden daha da iyi bir şekilde çıkma gibi ortak önceliklerimiz konusunda onunla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum.
Biden’ın ekibi de yaptığı açıklamada iklim değişikliği, küresel sağlık, Balkanlar’ın batısındaki ve Ukrayna’daki güvenlik konularının görüşülmesini ön plana çıkardı. Bu açıklamada İrlanda, Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık yönetimlerinin 1998’de imzalayarak onlarca yıldır süren çatışmaları çok azalttığı Hayırlı Cuma Anlaşması’nın önemine de vurgu yapıldı.
İrlanda: Trump gibi Biden da seçildiği haberinin hemen ertesinde İrlanda’yla görüştü.
Başbakan Micheál Martin, salı günü Twitter’da yaptığı paylaşımda ikili arasında sıcak bir diyaloğun geçtiğini bildirdi. Martin, İrlanda kökenli Biden’ın bu mirası çok sevdiğini ve Hayırlı Cuma Anlaşması’nın önemine vurgu yaptığını da ifade etti.
Yeni ABD Başkanı’nı eşi Jill’le birlikte ülkesine davet edeceğini de söyleyen Martin’e göre Biden, Paris İklim Anlaşması’ndan çıkan ve Dünya Sağlık Örgütü’ne desteği tamamen kesmek isteyen Trump’ın kararlarından vazgeçmek istiyor.
Kanada: Trump’la kamuoyu önünde defalarca atışan Başbakan Justin Trudeau, Twitter adresinden duyurduğu açıklamada 44. ABD Başkanı Barack Obama’nın yardımcısıyken Biden’la birlikte çalıştıklarını hatırlattı. Pazartesi günü Joe Biden’la yaptığı görüşmede iklim değişikliği ve Kovid-19 başta olmak üzere iki ülkeyi de ilgilendiren meselelerde birlikte çalışmanın önemini ele aldıklarını bildirdi.
Trudeau’nun aktardığına göre; görüşmede ticaret, enerji, NATO ve ırkçılığın yanı sıra Çin’in tutukladığı Kanada vatandaşları Michael Kovrig ve Michael Spavor da konuşuldu.
Avustralya: Başbakan Scott Morrison, çarşamba günü Twitter’dan yaptığı paylaşımda “Avustralya ve ABD’den daha büyük arkadaş ve müttefik yok” dedi.
Biden tarafıysa ikilinin küresel sağlık, iklim değişikliği, ekonomik toparlanma ve Asya-Pasifik bölgesindeki demokrasi ve güvenlik konularını ele aldığını duyurdu.
Güney Kore: Devlet Başkanı Moon Jae-in de Avustralya Başbakanı’yla aynı gün yaptığı görüşmeyi aynı sosyal medya platformundan paylaştı. Asya ülkesinin başkanının vurguladığı konular arasında “iki ülke arasındaki sağlam ittifak” ve “barış içinde, müreffeh Kore Yarımadası” öne çıktı.
Moon Jae-in, yaklaşık 14 dakika süren görüşmede Kovid-19’la mücadele ve iklim değişikliği konularında da yakın çalışılacağı mesajını verdi.
Biden’ın ekibiyse, ABD’de başkan seçilen ismin pandemi sırasında “güçlü liderliğinden” dolayı Moon Jae-in’i övdüğünü bildirdi.
Japonya: Başbakan Yoshihide Suga, çarşamba yaptığı görüşme hakkında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Hint-Pasifik bölgesini özgür ve açık hale getirmeyi ve ABD-Japonya ittifakını güçlendirmeyi dört gözle beklediğini söyledi” dedi.
Japon medyasının 15 dakika civarı sürdüğünü bildirdiği görüşmeyle ilgili olarak Biden tarafı, iki ülke arasındaki güvenlik anlaşmasının beşinci maddesini hatırlattı. Çin’e gözdağı yorumlarına yol açan madde, Japonya’nın saldırıya uğraması halinde ABD’nin saldıran tarafa karşılık vermek zorunda olduğu anlamına geliyor.
Vatikan: Joe Biden’ın ekibi, başkan seçilen ismin perşembe günü Papa Francis’le yaptığı görüşmede “iklim değişikliği krizi ve göçmenlerle mültecilerin kendi toplumlarımızca kabulü ve entegrasyonu” gibi konuları dile getirdiğini ifade etti.
Diğer ülkeler, Çin ve Türkiye: Rusya, Kuzey Kore ve Brezilya gibi bazı ülkelerden Biden’a henüz herhangi bir tebrik telefonu gelmedi.
Çin ise cuma günü ilk kez Biden’ı tebrik etti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, “Amerikan halkının seçimine saygı duyuyoruz. Biden ve Harris’i kutluyoruz” dedi.
10 Kasım’da Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Türkiye de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aracılığıyla gönderdiği tebrik mesajında şu ifadeleri kullandı:
Sayın Seçilmiş Başkan,
Seçim sonuçlarının, dost ve müttefik Amerika Birleşik Devletleri halkı için hayırlı olmasını temenni ediyorum.
Başkan Yardımcılığınız sırasında da birçok vesileyle görüştüğümüz gibi, Türkiye-ABD ilişkileri köklü temellere dayanan stratejik bir nitelik taşımaktadır.
Günümüzde küresel ve bölgesel düzeyde karşılaştığımız sınamalar, ortak çıkarlar ve değerlere dayalı bu ilişkilerimizi daha da geliştirmemizi ve güçlendirmemizi gerekli kılmaktadır.
Önümüzdeki dönemde ABD Yönetimiyle bu doğrultuda yakın çalışma hususundaki kararlılığımızı tekrarlıyor, ülkelerimiz arasındaki güçlü işbirliği ve müttefiklik bağının bugüne kadar olduğu gibi gelecekte de dünya barışına hayati katkılar sunmaya devam edeceğine inanıyorum.
Seçim başarınızı tebrik ediyor, Amerika Birleşik Devletleri halkının barış ve refahı için en içten dileklerimi iletiyorum.
Diğer yandan seçim zaferi sonrasında Erdoğan ve Biden arasında cuma öğle saatleri itibarıyla henüz herhangi bir telefon görüşmesi gerçekleştirilmedi.
