Donald Trump 6 Ocak günü Kongre’ye yönelik saldırıda oynadığı rol ile ilgili olarak Senato’da yargılanacak. Eski başkanın avukatları, Trump’ın ifade vermeyeceğini söylüyor. Bu süreç nasıl işleyecek ve neler olabilir?
Donald Trump ABD tarihinde Kongre’nin hakkında iki kez azil süreci başlattığı ilk başkan oldu.
Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi Trump’ı, seçime hile karıştığı şeklinde sahte iddialarda bulunmak ve 6 Ocak’ta taraftarlarını Kongre’yi basmaya kışkırtmakla suçluyor.
Temsilciler Meclisi’nin ikinci azil sürecinin başlatılması kararını bazı Cumhuriyetçiler de desteklemişti.
Şimdi ne olacak?
Eski Cumhuriyetçi başkan Trump’ın Senato’daki yargılaması Salı günü başlayacak.
Bu sürecin sonunda “suçlu” olduğuna hükmedilebilmesi için Senato’nun üçte ikisinin oyu gerekiyor.
Trump suçlu bulunursa, senatörler eski başkanı ayrıca bir daha kamu görevine gelmekten men de edebilirler.
Suçlamalar neler?
Donald Trump’ı Senato’da yargılanmaya sevkeden bu süreçte iddia makamı konumundaki Demokratlar eski başkanın Kongre saldırısından şahsen sorumlu olduğunu ve cezalandırılması gerektiğini söylüyor.
Yargı öncesi yaptıkları yazılı bilgilendirme notunda Demokratlar Trump’ın seçimin sonuçlarını kabul etmeyi defaatle reddetmesinin “korumak için yemin ettiği cumhuriyete karşı isyana teşvikin” yolunu açtığını kaydettiler.
Trump’ın açıklamalarının 6 Ocak günü yapılan “kontrolsüz” gösteriyi her an patlamaya hazır bir barut fıçısına dönüştürdüğünü savunuyorlar.
Demokratlar, “öfkeli kalabalığın” Trump tarafından çakılan bir kıvılcımla “şiddete başvurmaya hazırlandığı” tezini bizzat eski başkanın açıklamalarında kullandığı sözler ve Kongre baskını sırasında çekilmiş görüntüler ile kanıtlamaya çalışacaklar.
Kanıtların ortada olduğunu söyleyen Demokratlar “Başkanlık seçim sonuçlarını tersine çevirmeye yönelik diğer girişimler sonuç vermeyince Başkan Trump, Kongre’ye yönelik bir saldırıyı kışkırttı” diyorlar.
Devamla, Trump’ın, artık görevde olmamakla birlikte, ilk gününden son gününe kadar görevde olduğu sırada yaptığı her şeyden sorumlu olduğu ve hesap vermesi gerektiğini vurguluyorlar.
Demokratlar eski başkanın ayrıca ömür boyu kamu görevinden men edilmesini de istiyor.
Trump kendisini nasıl savunuyor?
Trump’ın avukatları her şeyden önce eski başkanın artık görevde olmadığını, sade bir vatandaş olduğu için azledilmesinin de mümkün olmadığını, bu nedenle hakkında Senato’da yargılama yapılmasının anayasaya aykırı olduğunu söyleyecek ve davanın reddini isteyecekler.
Avukatların ikinci savunma hattı yaptıkları ön açıklamaya göre, eski başkanın yaptığı açıklamaların, taraftarlarını Kongre baskınına kışkırtmadığı yönünde olacak.
Trump şu ana kadar yaptığı açıklamalarda kışkırtıcı konuşmalar yaptığını reddetmiş ve söylediklerinin “gayet yerinde” olduğunu savunmuştu.
Anayasa ne diyor?
Görevden ayrılmış bir başkan hakkında azil süreci işletilmesinin ABD tarihinde bir örneği olmadığı gibi Anayasa’da da bu konuda açık bir hüküm yok.
Başkan Richard Nixon hakkında başlatılan azil süreci 1974 yılında görevi bıraktığında son bulmuştu.
Dolayısıyla Trump azil yargılamasının Anayasa’ya aykırı olduğunu söyleyerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilir.
Ama daha önce Başkan olmasa da bazı hükümet görevlileri hakkında görevden ayrıldıktan sonra azil süreci işletilmişti.
Trump ifade verecek mi?
İddia makamı pozisyonundaki Demokratların istediği bu. Bu nedenle de kendisine gelecek hafta başlayacak süreçte, “iki taraf için de uygun bir tarihte ve yerde” ifade vermesi için bir davet mektubu yolladılar.
Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlar Trump’ın sessiz kalmasının hakkındaki iddiaların doğru olduğunun yeni bir kanıtı olduğunu savundular.
Ancak bir kaç saat sonra eski başkanın avukatları ifade davetini bir tür kamuoyuna yönelik şov diye niteleyerek Trump’ın bu daveti reddettiğini açıkladılar.
Avukatları Trump’ın gönüllü olarak ifade vermeye gitmeyeceğini açıkça belirtmiş bulunuyor.
İddia makamının zorla ifade vermeye çağırması mümkün fakat bunu yapmaları beklenmiyor.
Yargı sürecine kimler katılacak?
ABD Anayasa Mahkemesi Başkanı Yargıç John Roberts Trump hakkındaki birinci azil sürecine başkanlık yapmıştı ama bu kez yapmayacak.
Senato’daki yargılamaya bu kez, -Anayasa’ya göre başkana bir şey olursa yerini alacak üçüncü kişi olan- Senato’daki Demokratların lideri Patrick Leahy başkanlık edecek.
İddia makamında Azil Yöneticileri diye de tanımlanan, Temsilciler Meclisi mensubu 9 Demokrat olacak.
Trump’ı ise avukatları Bruce Castor ve David Schoen temsil edecek.
Savunma ekibine başka isimlerin eklenip eklenmeyeceği henüz belli değil.
Bu olağan dışı mahkemede Senato’nun 100 üyesinin tamamı jüri üyeleri olarak yemin etmiş bulunuyor.
Trump Senato tarafından suçlu bulunabilir mi?
Demokratlar Senato’daki 100 sandalyenin yarısını elinde bulunduruyor ama azil oylamasında eski başkanın suçlu bulunabilmesi için üçte iki çoğunluk lazım.
Bu nedenle Trump’ın suçlu bulunması için 17 Cumhuriyetçinin de bu yönde oy vermesi lazım.
Parti şu ana kadar büyük ölçüde Trump’a sadakatini koruduğu için bu erişilmesi güç bir rakam gibi görünüyor.
Fakat Temsilciler Meclisi’nde daha önce yapılan azil oylamasında 10 Cumhuriyetçi Demokratlarla birlikte oy vermişti ve Senato’da da Trump’a karşı oy kullanabilecek bir kaç senator var.
Yine de geçen hafta 50 Cumhuriyetçi senatörden 45’inin azil yargılamasına gerek olmadığı yönünde oy kullandıklarını da not etmek gerekiyor.
Trump suçlu bulunursa yeniden başkan adayı olabilir mi?
Trump Senato’daki yargı süreci sonunda suçlu bulunsa bile 2024’deki seçimlerde başkan adayı olmasını engelleyecek bir “kamu görevlerinden men” kararı için bir oylama daha yapılması gerekiyor.
Demokratlar, bunu da yapmayı hedefliyor.
İşte bu azil sürecinin doğuracağı en önemli sonuç da bu olabilir.
Eğer suçlu bulunursa, kamu görevinden men oylaması için Senato’nun basit çoğunluğu yeterli olacak.
Dolayısıyla 50 Demokrat senatör ve oy hakkı olan Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in oylarıyla Trump’ın siyasi geleceği söndürülebilir.
Bu bir yandan başkanlık yarışına katılma niyeti besleyen ve Trump’ın bu süreçten elimine edilmesini isteyen önde gelen bazı Cumhuriyetçilerin de işine gelebilir.
