Konu hakkında bilgi sahibi kişilerin Nikkei Asia’ya aktardığına göre, Çin, Apple ve diğer Amerikan teknoloji şirketlerinin ihracatına yönelik denetimlerini artırarak Güneydoğu Asya ve Hindistan’daki üretimlerini artırma çabalarını engelliyor.
Daha sıkı gümrük kontrolleri, Pekin’in aralık ayı başında uygulamaya koyduğu çift kullanımlı teknoloji ihracat kontrolleriyle ilgili ve Vietnam ve Hindistan’a yapılan üretim ekipmanı ve malzeme sevkiyatlarında günler hatta haftalar süren gecikmelere neden oldu.
Çift kullanım, hem askeri hem de ticari uygulamalar için kullanılabilen ürün ya da teknolojileri ifade etmektedir.
Seçilmiş Başkan Donald Trump’ın tüm Çin mallarına %10 gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulunması HP, Dell, Microsoft ve Apple gibi şirketlerin Çin’den daha hızlı uzaklaşmasına neden oldu.
Biden’dan yeni çip kontrolleri
Teknoloji tedarik zinciri son haftalarda artan Washington-Pekin geriliminin sıcaklığını hissediyor. Pazartesi günü Biden yönetimi, Çin’in gelişmiş yapay zeka çiplerine erişimini engellemek için yeni bir kontrol turu başlattı; bu hamle, aralık ayında 140’tan fazla Çinli kuruluşu ticaret kara listesine eklemesinden bir aydan biraz fazla bir süre sonra geldi. Çin bu son hamleye ABD’ye galyum, germanyum, antimon ve diğer süper sert malzemelerin ihracatını yasaklayarak misilleme yaptı.
Bir Apple tedarikçisinin yöneticisi, “Sadece Apple değil, diğer Amerikalı müşterilerin malzeme ve ekipman ihracatı da etkileniyor,” dedi. “Gümrük kontrolleri bugünlerde çok daha sıkı, bu da Çin dışındaki genişleme programlarını gerçekten etkiliyor” diye ekledi.
Başka bir Amerikan şirketinde çalışan ve durum hakkında bilgi sahibi olan bir kişi ise “Bizi daha da rahatsız eden şey, bazı ürün ve araçların çift kullanım listesinde bile yer almamasına rağmen, sırf benzer HS kodlarına sahip oldukları için gümrüklerde daha sıkı incelemelere tabi tutuluyor olması” dedi. “Akıllı telefonlar için bazı hız test ekipmanları bile, [Çin gümrükleri] bunun askeri kullanımla ilgili olabileceğini iddia edebiliyor” diye ekledi.
Kaynaklar, tedarik zincirinin geçen yıl ağustos ayında Çin gümrüklerinin Güneydoğu Asya veya Hindistan’a giden üretim ekipmanı ihracatlarını belirli bir neden göstermeksizin günlerce beklettiği münferit vakalarla karşılaşmaya başladığını söyledi. İki kişi, Çinli gümrük yetkililerinin daha sıkı incelemelere gerekçe olarak yeni ihracat kontrollerini göstermesiyle durumun aralık ayı başından bu yana tırmandığını söyledi.
Yeni rota Hindistan ve Güneydoğu Asya
Apple, Microsoft, Google, Amazon, HP ve Dell gibi Amerikan şirketleri son beş altı yıldır Güneydoğu Asya ve Hindistan’da agresif bir şekilde üretim kapasitelerini artırıyorlar. Halihazırda belirli miktarda kapasite kaydırmış olmalarına rağmen, şirketler Çin dışındaki yeni üretim hatlarını inşa etmek için hala Çin’den ihraç edilen malzeme ve ekipmanlara güveniyor.
“Birçok malzeme Çin’den temin ediliyor ve bu ülkede üretilen daha ucuz ekipmanlara alıştık. Yeni tedarikçiler bulmak ve bunları doğrulamak zaman ve ekstra maliyet gerektiriyor,” diyor konuyla ilgili üçüncü bir kişi: “Sadece bir [parça] ekipman eksik olsa bile üretim hatlarını kuramayız”
Çin, teknoloji tedarik zincirlerinde yaygın olarak kullanılan tungsten, grafit, magnezyum ve alüminyum alaşımları gibi hammadde ve metaller de dahil olmak üzere 160 sayfadan fazla çift kullanımlı ürün ve teknoloji listeledi. Listede, 125 C’den eksi 54 C’ye kadar değişen sıcaklıklarda çalışabilen analog-dijital dönüştürücüler ve elektronik cihazların üretiminde yaygın olarak kullanılan jiroskop test araçları gibi test ve üretime yönelik bazı ekipmanlar da yer alıyor.
Galyum ve grafit, çip yapımı ve elektrikli araçlar ve güç sistemleri gibi yüksek voltajlı uygulamalar için gereklidir. Biden yönetimi 2021 tedarik zinciri incelemesinde bunları, Çin tedarikine endişe verici derecede bağımlı olan stratejik malzemeler olarak tanımladı.
Teknoloji tedarik zinciri analisti olan Chiu Shih-fang, tedarik zinciri kontrollerine göre Çinli şirketlerin bile benzer şekilde daha sıkı ihracat incelemesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi.
Nikkei Asia’ya konuşan Chiu, “Benim gözlemlerime göre, Trump’ın gümrük vergisi savaşı tehditleri ve Çin ekonomisindeki kötüleşme, Çin gümrük kontrollerinin artmasının arkasındaki ana etkenler” dedi. “Bu, şirketlerin Çin’den uzaklaşma hızını yavaşlatmak için politikasını güçlendirmenin kapsamlı bir önlemidir. … Bu tür olaylar devam ederse şirketlerin çeşitlendirme planları üzerinde bir etkisi olacaktır” dedi.
