ABD’de başkanlık seçimleri ile seçimi kazanan kişinin yemin ederek, resmen göreve başlaması arasında yaklaşık 2,5 aylık bir süre bulunuyor.
Geleneksel olarak bu dönemde, seçimi kazanan kişinin ekibinin mevcut başkanın ekibiyle görüşmeler yapması, bazı gizli bilgi ve belgelere erişiminin olması ve 20 Ocak’taki yemin töreninin ardından resmen göreve başlamaya hazırlanması öngörülüyor.
Ancak bu yıl işler daha farklı ilerliyor. Zira, geleneklerin aksine 20 Ocak’taki yemin törenine kadar başkanlığı sürdürecek olan Başkan Donald Trump, yenilgiyi kabul etmeyi ve seçimi kazanarak 45’inci başkan seçilen Joe Biden’ın geçiş dönemi hazırlıklarına yardımcı olmayı reddediyor.
Bu durumun koronavirüs salgınıyla mücadele, ulusal güvenlik ve ekonomi gibi alanlarda atılması gereken adımların gecikmesinin yanı sıra diğer başka sıkıntıların yaşanması riskini de beraberine getiriyor.
Biden, önceki gün yaptığı açıklamada, Trump’ın yenilgiyi kabul etmeyerek “dünyanın geri kalanına, demokrasinin nasıl işlemesi gerektiği konusunda inanılmaz derecede hasar veren mesajlar” yolladığını söyledi.
Biden, Trump’ın “Amerikan tarihinin en sorumsuz başkanlarından biri olarak hatırlanacağını” belirtti.
Gecikme hangi riskleri taşıyor?
Beyaz Saray’da bir süre daha yönetimi elinde tutacak olan ekiple yeni seçilen geçiş dönemi ekibi arasında iletişimin olmamasının en başka koronavirüs salgınıyla mücadeleyi sekteye uğratacağı uyarıları yapılıyor.
Biden’ın seçimden sonra yaptığı ilk işlerden birisi pandemiyle mücadele için öneriler geliştirecek olan bir koronavirüs danışma ekibi açıklamak oldu.
Biden geçen hafta yaptığı açıklamada, “Eğer koordinasyonu sağlamazsak daha fazla kişi hayatını kaybedebilir” dedi.
Seçim sonrası gündeme gelen bir diğer konu da koronavirüs salgının ekonomik etkilerini gidermek için açıklanması beklenen finansal yardım paketi.
Bununla ilgili görüşmeler, Kongre’de Demokrat ve Cumhuriyetçiler arasında hala devam ediyor.
Ulusal güvenliği nasıl etkiliyor?
Bu gecikmenin ABD’nin ulusal güvenliğine ilişkin kaygıları da beraberinde getiriyor.
Biden’ın geçiş sürecinin kıdemli danışmanlarından Yohannes Abraham, “Gizli ve kritik operasyonlarla ilgili bilgilere erişimin geciktiği her gün Amerikan halkının ulusal güvenliği de risk altına giriyor” uyarısını yaptı.
Tüm bu uyarılara rağmen Cumhuriyetçi Parti kanadında bu duruma ses çıkaran çok da fazla isim yok. Ancak son dönemde geçiş döneminin başlatılması çağrısı yapan isimler ortaya çıkmaya başladı.
Senato’nun kıdemli üyelerinden Chuck Grassley, Trump’a Biden’ın günlük istihbarat raporuna erişimine izin verme çağrısı yaptı.
Parti’nin bir diğer öne gelen Senatörlerinden Lamar Alexander da Biden’ın yeni başkan olma ihtimalinin çok yüksek göründüğünü ve bu nedenle de Trump’ın “yumuşak geçiş bir dönemi” için gerekli tüm imkanı sunması gerektiğini söyledi.
Yapılan çağrılarda da bahsi geçen en önemli belgelerden birisi ABD istihbarat kurumlarından gelen en güncel bilgileri içeren rapor. Normal şartlar altında çok gizli ibaresiyle başkana her gün sabahtan sunulan bu rapora, seçimlerin ardından başkan seçilen kişinin de erişimine izin veriliyor.
Kanunlar gereği, raporu bir araya getirip Başkan’a sunan Merkezi Haber Alma Teşkilatı’nın (CIA) bunu yeni başkana iletebilmesi için Trump’ın Biden’ın seçimi kazandığını kabul etmesi gerekiyor.
Bu da federal yapının bürokratik işlemleriyle uğrayan Genel Hizmetler İdaresi (GSA) üzerinden yapılıyor. Trump’ın Biden’ın kazandığını kabul etmesiyle GSA’nın da bunu kayıtlara geçirmesi şart koşuluyor.
Normal şartlar altında tamamen bir formaliteden ibaret olan bu işlem, Trump’ın seçim sonuçlarını kabul etmemesi ve herhangi bir kanıt ileri sürmeden seçimlere usulsüzlük karıştırıldığını iddia etmesinden dolayı henüz yapılabilmiş değil.
Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien, geçen hafta yaptığı açıklamada, 2020 seçimlerini Biden’ın kazandığının netleşmesi halinde geçiş döneminin de profesyonel bir şekilde yapılacağını söyledi.
