ANKARA – TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Akif Çağatay Kılıç, ABD Kongresi üyelerinin Türkiye’yi ve NATO’daki konumunu daha iyi anladığını söyledi.
Kılıç, Diplomasi Muhabirleri Derneği’nin (DMD) üyeleriyle Türk dış politikasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Bu kapsamda Kılıç, 9-13 Mayıs’taki temasları ardından son olarak 28-30 Eylül tarihlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Heyeti olarak Genel Başkan Yardımcısı Efkan Ala başkanlığında ABD’de temaslarıyla ilgili açıklamalar da yaptı.
Corona virüsü salgınıyla birlikte uluslararası ilişkiler açısından yüz yüze görüşmeleri de olumsuz etkileyen bir süreç yaşandığını işaret eden Kılıç, salgın sona erdikten sonra yoğun bir diplomasi trafiği başladığını kaydederek, “parlamenter diplomasi” bağlamında ABD Kongresi üyeleriyle yüz yüze görüşmelerde olumlu bir atmosfer hissettiklerini ifade etti.
“İki ülke ilişkileri, kişisel görüşlerden daha önemli”
Türkiye’nin Karadeniz’deki savaşta hem Ukrayna hem de Rusya’yla görüşebilmesi hem de Montrö Sözleşmesi’ni uygulama kararlılığı nedeniyle rolünü vurgulayan Kılıç, ABD Kongresi’nin bölgesel gelişmeler bağlamında Türkiye’nin duruşunu gördüğünü anlattı.
Bu noktada Senatör Bob Menendez gibi ABD Kongresi’nde Türkiye aleyhtarı görüşlere sahip olanlara ilişkin, “Tabii ki Türkiye’nin siyasi olarak pek de dostu olmayan kişiler var mı? Var. Süreç devam ettiği için biraz da dikkatli konuşmak istiyorum. Çünkü ülkemizin ve milletimizin buradaki ali menfaatleri söz konusu. Biz de bu noktada sorumluluk taşıyoruz. Her parlamentoda olacağı gibi farklı fikirler, karşı fikirler de var” diyen Kılıç, “Ancak ABD Kongresi’nde kamuoyuna yansıtıldığı gibi aşırı olumsuz bir atmosfer olmadığı” görüşünü aktardı.
Eylül sonu itibariyle ABD Kongresi’nde Türkiye’ye yaklaşımda değişimi gözlemlerini paylaşan Kılıç, “İki ülke (ABD ile Türkiye) arasındaki ilişkinin, kişilerin veya Amerikan Kongresi’ndeki kişilerin görüşlerinden daha önemli olduğunu artık herkes algılamış ve bunu ön plana çıkarmış şekildeydi” diye konuştu.
Türk savunma sanayisindeki gelişmeyi de ABD Kongresi’nin dikkate aldığı görüşünü anlatan Kılıç, Karadeniz’deki savaş itibariyle Türkiye’nin rolü açısından “Kongre üyeleri pek çok brifing almışlar ve bizim bölgemizde cereyan eden durumları, olayları çok da iyi algılayabilmiş olduklarını gördüm. Hatta bazı Türkçe kelimeler de öğrenmişler, ki öğrenmeye de devam ediyorlar, ‘Bayraktar’ gibi” ifadesini kullandı.
“Müttefiklik ruhu içerisinde F-16 satışı olabilmeli”
TBMM Dışişleri Komisyonu’nun AKP’li Başkanı Kılıç, NATO’nun en önemli varlık nedenini “caydırıcılık” olarak işaret ederek, “ABD’nin dünya ülkeleriyle ilişkilerini, güvenlik stratejisini ise NATO üzerinden kurduğu” görüşünü dile getirdi.
Türkiye’nin ise askeri müttefiklik olan NATO’nun güneyi ve doğusunu savunduğu, kendisine verilmiş bütün görevleri de en iyi şekilde yerine getirdiğini söyleyen Kılıç, ABD Kongresi’ndeki temaslarda “NATO için de Türkiye’nin caydırıcılık kabiliyetinin daha yüksek olması gerektiği” bilgisini paylaştıklarını ve bunun olumlu atmosferde etkisi olabileceğini kaydetti.
ABD Kongresi’nde bütçe tasarısınnda Türkiye’ye F-16 askeri uçak satışına ilişkin zaten yasaklama değil sadece şart koyma yaklaşımı görüldüğünü anımsatan Kılıç, şimdi Senato ile Temsilciler Meclisi kanatları arasında bütçe tasarısı üzerinde uyum sağlanmasını beklemek ve Kasım ayında bunun sonucunu görmek gerektiğini dile getirdi.
Türkiye’nin hali hazırda F-16 kullanıcısı olduğunu, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) envanterinde bulunduğunu ve bu durumu ABD Kongresi’nin anımsadığını kaydeden Kılıç, Senato kanadında satış için şart koşulmasından vazgeçildiği bilgisi için “Müttefiklik ruhu içerisinde olması gereken bir tutumdur zaten. Bizim beklediğimiz de buydu. Ama olumlu bir tutumdur. Bu anlamda biz de ümit ediyoruz ki gerçeklerle uyumlu bir sonuca varırız” değerlendirmesini yaptı.
“Öncelikle F-16’dan olumlu sonuç alalım, sonra diğer sorunlar…”
ABD Kongresi’nde “şartlı satış” yaklaşımında ısrar edilmesi olasılığına ilişkinse “Biz Türkiye olarak hiçbir şartı kabul etmeyeceğiz” diyen Kılıç, “Türkiye olarak istediğimiz şekilde, uygun gördüğümüz şekilde kendi egemenlik haklarımız ve egemen bir ülke olarak aldığımız kendi envanterimizde, silahlı kuvvetlerimizin envanterinde olan herhangi bir ürünü nasıl kullanıyorsak onu da öyle kullanırız” dedi.
ABD ile Türkiye ilişkilerinde sorunları tek tek ele almak ve çözümlemek gerektiğini de kaydeden Kılıç, iki ülke ilişkilerinde ABD Kongresi’ndeki F-16 satışı meselesi yanı sıra F-35 askeri uçak projesiyle ilgili uzlaşmazlık konusunda ayrıca müzakerelere de devam edildiğini söyledi.
Ekonomik ilişkilerde sorunlar bulunduğu ve bunları konuşmak gerektiğini belirten Kılıç, “FETÖ ile mücadele bağlamında Fethullah Gülen’in halen ABD’de özgürce yaşadığını ve bunun da önemli bir sorun olduğunu” da ifade etti. Kılıç, özetle, “Öncelikle F-16 meselesinden olumlu sonuç alalım, sonra bu olumlu noktadan hareketle diğer sorunları da olumlu gelişmeler olması için konuşalım, bu olumlu nokta üzerine bina edelim” görüşünü aktardı.
Akif Çağatay Kılıç, ABD’de askeri açıdan Türkiye’ye F-16 satışına ilişkin farklı görüşler bulunduğu iddiasına ilişkinse “ABD Kongresi’nin alacağı karar bağlayıcı olacaktır. Unutmamak gerekir ki yasal düzenlemeler askeri birimler (Pentagon) için de bağlayıcı” yorumunu yaptı.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği askıda beklemeye devam mı edecek?
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine ilişkin Türkiye’nin terörle mücadele bağlamında taleplerde bulunduğunu belirten Kılıç, Finlandiya’nın İsveç’e kıyasla daha avantajlı olduğunu söyledi, ancak Türkiye’nin bu iki ülkeyle imzalanan mutabakata uygun sonuçlar elde etmeksizin NATO üyeliklerine yeşil ışık yakmayacağı mesajını verdi.
Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya üyeliklerine ilişkin ne zaman TBMM’de karar alınabileceğine ilişkinse tarih vermemeyi tercih eden Kılıç, İsveç’te yapılan seçimler nedeniyle yeni hükümet tarafından hangi adımların atılacağını beklemek gerektiğini söyledi. Kılıç, “Top bizde değil. Biz ne istediğimizi, ne talep ettiğimizi, ne yapılmasını beklediğimizi açık olarak söyledik” ifadesini kullandı.
Kılıç, ABD Kongresi’nde de bazı temasları sırasında Türkiye’nin NATO’ya yeni üyelikler konusundaki tutumunun kendilerine sorulduğunu belirterek, “Siz (İsveç ve Finlandiya) bizden kendi güvenliğiniz için sizinle beraber olmamızı, fedakarlık yapmamızı bekliyorsunuz ama biz de aynı fedakarlığı sizden bekliyoruz” görüşünü aktardıklarını söyledi.
AKPM’nin vize kararı: Temel özgürlükler ihlal ediliyordu
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) Avrupa Birliği (AB) ülkelerince uygulanan vize prosedürü sürecine ilişkin aldığı kararı bağlayıcı olmasa da çok olumlu bulduğunu ve etki edici olacağını kaydeden Kılıç, bu karar nedeniyle Ziya Altunyıldız ve AKPM’deki Türk parlamenter heyetini tebrik etmek gerektiğini söyledi.
AB ülkelerince vize reddi kararları alınması nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları açısından temel hak ve özgürlükler ihlali yaşandığını, seyahat etme özgürlüğünün kısıtlandığını belirten Kılıç, “Bunun nedenlerinin araştırılıp artık çözülmesi gerekiyor. Bu açıdan önemli bir karar oldu” yorumunu yaptı.
