Birleşmiş Milletler’in 193 üyeli Genel Kurulu, bir önceki gün Güvenlik Konseyi’nde alınan kararın ardından dün olağanüstü toplandı.
BM Genel Kurulu’nda Amerika ve Arnavutluk’un daha önce Güvenlik Konseyi’ne sunduğu, ancak Rusya’nın vetosuyla kabul edilmeyen, Rusya’nın Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine karşı düzenlediği askeri saldırının derhal durdurulması, Rusya’nın BM şartlarına uymadığı için kınanması görüşüldü.
BM Genel Kurulu, tarihinde 10’uncu kez olağanüstü toplandı. Olağanüstü toplantı, BM Genel Kurulu tüzüğünün 377A(V) sayılı kararına göre gerçekleşti.
Karar, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi (ABD, Çin, Fransa, İngiltere, ve Rusya) arasında Güvenlik Konseyi’nde oybirliğinin, görüş birliğinin sağlanamadığı durumlarda, BM Genel Kurulu’na uluslararası barış ve güvenlik konularını olağanüstü oturumla görüşme ve oylama yetkisi veriyor.
Sabah başlayan BM Genel Kurul toplantısı akşam saatlerine kadar sürdü. Aralarında ABD BM Daimi Temsilcisi’nin de olduğu bazı ülke temsilcilerine, zaman yetersizliğinden söz sırası gelmedi. Diğer üye ülkelerin temsilcileri Genel Kurul’a hitaplarını yarınki oturumda yapacak. Görüş belirtmek isteyen üye ülkelerin temsilcilerinin Genel Kurul’a hitapları sonlanınca da karar tasarısı oylamaya sunulacak.
“Rusya’nın saldırısı BM’nin ilkelerine hakaret”
BM 76. Dönem Genel Kurul Başkanı Abdulla Shadid, Rusya’nın beş gün önce başlattığı askeri harekatın, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin ihlali olduğunu söyledi. Shadid ayrıca ülkelerin, anlaşmazlıkları tehdit veya güç kullanmadan barışçı yollarla çözmesi gerektiğini belirten BM Şartı’na uyulmadığını belirterek “Devam eden askeri saldırı, ilkelerle tutarsız. Askeri harekat BM’nin kurucularına, temsil ettiği her şeye de açık bir hakarettir. Şiddet durmalı. Uluslararası hukuka saygı gösterilmelidir, diplomasi ve diyaloğa dönülmelidir” dedi.
Shahid, Genel Kurul’un New York’ta toplandığı saatlerde her iki taraftan da müzakerecilerin Belarus’ta görüşmelerde bulunduğunu belirterek “Bu bir umut ışığı sunuyor. Bu görüşmelerin, tansiyonu düşürmesi ve barışın yolunu açması için dua ediyoruz” dedi.
Guterres:” Yeter artık”
BM Genel Sekreter Antonio Guterres, Ukrayna’daki savaşın derhal durması gerektiğini söyledi. Guterres, Rus saldırılarının büyük ölçüde Ukrayna askerine yönelik olsa da konutların, kritik sivil altyapı ve askeri olmayan diğer hedeflerin ağır hasar gördüğünü, aralarında çocukların da bulunduğu sivillerin hayatını kaybettiğini belirtti.
Genel Sekreter Guterres “Yeter artık yeter. Askerlerin kışlalarına geri dönmeleri gerekiyor. Siviller korunmalıdır. Uluslararası hukuk ve insan hakları hukuku korunmalıdır. Herkes için feci sonuçları olan büyük bir bölgesel krizle karşı karşıyayız. Dün Rusya nükleer birlikleri alarma geçirildi. Bu tüyler ürpertici bir gelişme. Hiçbir şey nükleer silah kullanımını haklı çıkaramaz” dedi.
Ukrayna: “Uluslararası barış tehlikede”
Ukrayna BM Daimi Temsilcisi Sergiy Kislitsya, Genel Kurul’a hitaben yaptığı konuşmada, BM’nin kuruluşundan bu yana ilk kez, Avrupa’nın merkezinde bir savaşın yaşandığını, bugüne kadar 16’sı çocuk, 352 Ukraynalı’nın öldüğünü, 2 bin kişinin de yaralandığını hatırlattı. Tüm uluslararası toplumu Rusya’nın ülkesine yönelik haksız, hukuksuz saldırısına karşı ülkesine yardım etmeye davet etti. Kislitsya, “Ukrayna ayakta kalamazsa, uluslararası barış da yaşayamaz. Ukrayna hayatta kalamazsa, Birleşmiş Milletler de hayatta kalamaz” dedi.
Rusya: “Ukrayna Naziler’den arınmalı”
Rusya BM Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzya, medya ve sosyal ağların “yalanları” çoğaltarak, ülkesinin eylemlerinin “çarpıtıldığını ve engellendiğini” söyledi. Özel askeri operasyonun amacı, Ukrayna’nın doğusundaki iki bölge olan Luhansk ve Donetsk’te Kiev rejimi tarafından sekiz yıl boyunca işkence ve soykırıma maruz kalan insanları korumak olduğunu belirten Nebenzya, “Bu insanları korumak için Ukrayna’nin askerden arındırılması, Nazilerden arındırılması şart. Ukrayna’daki gerçek hakim güç Zelenskiy’de değil radikallerin elinde” dedi.
Türkiye: “Nükleer silah söylemlerini esefle karşılıyoruz”
Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu da Genel Kurula hitaben yaptığı konuşmada, Rusya’da nükleer silahlara atıfta bulunan ifadelerin son zamanlarda artmasını esefle karşıladıklarını söyledi. Sinirlioğlu, Ukrayna topraklarına yapılan saldırıyı, sebepsiz, haksız, yakın tarihte bir eşi görülmemiş bir saldırganlık eylemi olarak değerlendirdi ve “BM’nin temel ilkelerine aykırı. Yasa dışı, gayri meşru ve kabul edilemez” diye değerlendirdi.
Sinirlioğlu Türkiye’nin, bölgesel, küresel güvenliği tehdit eden Rusya’nın bu hukuksuz eylemini kınadığını, BM Şartlarına göre üye bir ülkenin diğer ülke sınırlarını güç kullanılarak değiştirmesinin temel ilkelere aykırı olduğunu belirterek, “Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı, uluslararası hukuka karşı ciddi bir ihlalidir. Rusya’nın eylemi, kurallara, uluslararası sisteme meydan okumaktır. Bu eylem BM ilkelerine açıkça hakarettir” dedi.
“Kırım’ın ilhakını reddettiğimiz gibi sözde cumhuriyetlerin tanınmasını da reddediyoruz”
Sinirlioğlu, Türkiye’nin Kırım’ın Rusya tarafından daha önce ilhakını reddettiği gibi ”Ukrayna topraklarında Rusya’nın sözde Donetsk ve Luhansk cumhuriyetlerini tanıma kararını, Kırım’ın yasadışı ilhakını reddettiğimiz gibi reddediyoruz. Rusya’ya bu kararından dönme çağrısında bulunuyoruz” dedi.
Türkiye’nin, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı sürdürdüğü saldırganlığa karşı, Ukrayna’nın uluslararası kabul görmüş sınırları içindeki egemenliğine, toprak bütünlüğüne, birliğine ve bağımsızlığına verdiğimiz destek nettir” diye konuştu.
Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Sinirlioğlu, taraflara mola verip Minsk Anlaşmaları’na dönüp ateşkes ilan etmeye ve müzakerelere başlamaya davet etti. Türkiye’nin barışın sağlanmasını kolaylaştırmak için taraflar arasında her türlü çabayı göstermeye hazır olduğunu ifade etti.
