ABD’de 1998’de fark edilen, tamamına ise 2015’te ulaşılan fosil üzerindeki incelemeler 247 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilen devasa bir deniz sürüngeninin varlığını ortaya koydu. Boyu 17 metreyi aşan bu canlının bu boyuta çok kısa süre içinde ulaşmış olması bilim insanları için bir diğer ilgi çekici nokta oldu.
ABD’nin Nevada eyaletindeki bilim insanlarının keşfettiği devasa bir ‘deniz canavarı’ fosili evrim araştırmalarına ışık tutacak nitelikte.
Dev hayvan, dünyada dinozorların var olduğu çağlarda bugünkünden daha geniş okyanuslarda yaşayan balık şeklindeki deniz sürüngenleri olan ihtiyozor türünün bir üyesi. Evrim açısından kısa bir süre olan 2.5 milyon yıl gibi bir zaman zarfında bu boyutlara ulaşmış olması ise asıl dikkate değer nokta.
Araştırmacılar bu ihtiyozora ait fosil parçalarını ilk olarak 1998’de, Nevada’nın kuzeybatısındaki Augusta Dağları’nın kayalıklarında tespit etti. Hayvanın tüm bedenine ait fosillerin kayalıklardan ayrılabilmesi ise bir helikopter yardımıyla 2015’te başarılabildi.
Hakemli bilimsel dergi Science’ta yer alan makaleye göre 247 milyon yıl önce yaşamış bu yeni türe ‘Cymbospondylus youngorum’ adı verildi.
Araştırmanın yazarlarından Lars Schmitz ‘deniz ejderhasına’ benzeyen bu hayvanın yalnızca kafatasının 2 metre olduğunu belirtip yetişkin halinin boyunun 17 metreyi aştığını söyledi. Lars ihtiyozorların bu devasa boyutlara 150 milyon yıllık tarihlerinin ilk yüzde 1’lik kısmında ulaşmış olduğunun altını çizdi, “Dünyanın yıkıcı yok oluştan çıktığı bir dönemde bu devasa boyutlara ihtiyozorların balinalardan daha hızlı ulaştığını keşfettik” dedi.
Kıyas yapmak gerekirse balinalar bu büyük boyutlara 55 milyon yıllık tarihlerinin yüzde 90’ını kapsayan kısımda ulaşabildi.
Son araştırmalar tüm deniz canlılarının yüzde 96’sının, karadaki omurgalıların da yüzde 70’inin yok olmasına yol açan ve ‘Büyük Ölüm’ olarak da anılan olaydan sonra gezegenin toparlanmasının yaklaşık 9 milyon yıl sürdüğünü ortaya koyuyor.
Öte yandan canlıya dair başka bilgiler de veren araştırmacı Lars 45 ton ağırlığındaki bu ihtiyozor türünün, Kuzey Amerika’nın batısında yer alan ve kıtaların henüz bitişik olduğu dönemde kara kütlesini çevreleyen süper okyanus Panthalassic sularında yaşadığını aktardı. Boyutu ve diş yapısına bakılırsa C. youngorum daha küçük ihtiyozor, balık ve kalamarla besleniyordu.
Dinozorlar çağında yaşayan çok sayıda devasa boyutlu hayvan vardı ama C. youngorum birkaç sebeple öne çıktı. Bunlardan ilki, bu türün ‘Büyük Ölüm’den yalnızca 5 milyon yıl sonra yaşamış olması. Gezegenin bu olayın ardından toparlanmasının 9 milyon yıl sürdüğü gerçeği göz önünde bulundurulduğunda bu türün bu kadar kısa zamanda bu boyutlara ulaşması dikkat çekici.
İhtiyozorların bu denli büyümesinin en büyük sebeplerinden biri, Triyas Devri’nin ilk dönemlerinde sayıları oldukça artan ammonit ve kitlesel yok oluşun ardından ekolojik boşluğu dolduran çenesiz yılan balığı benzeri konodontları yemeleri. Balinalar ise plankton gibi birincil üreticileri yiyerek besleniyordu ama bunlar dinozor çağındaki besin ağında yer almıyordu.
