Hollanda’nın Amsterdam kentinden havalanan Malezya Hava Yolları’na bağlı MH17 sefer sayılı uçağın 17 Temmuz 2014’te Ukrayna’nın doğusunda düşürülmesi ile ilgili davanın esastan görüşülmesine başlandı.
ABD makamları, 298 kişinin öldüğü olayda, MH17 uçağının Rusya yanlısı Ukraynalı ayrılıkçılar tarafından ateşlenen BUK füzesi ile vurulma anına ilişkin görüntüleri mahkemeyle paylaşmadı.
Amsterdam’daki Schipol Adli Kompleksi’nde sıkı güvenlik önlemleri altında başlayan duruşmaya, üç Rus ve bir Ukraynalı zanlı, Hollanda’ya iade edilmedikleri için katılmadı.
MH17’nin füzeyle vurulmasından sorumlu tutulan Rus asker Igor Girkin, Sergey Dubinsky, Oleg Pulatov ve Ukraynalı ayrılıkçı Leonid Khcenko gıyaben yargılanıyor.
Davayı, hayatını kaybeden 298 kişinin 70 yakını da izliyor.
Olaya ilişkin araştırma ve iddiaları içeren 65 bin sayfalık dosyanın ele alınacağı davada, zanlıların telefon kayıtları da dinlenecek.
ABD şema paylaşmıştı
Savcılık ve mahkeme, ABD makamlarından, MH17 uçağının Rus yapımı füze ile vuruşma anına ilişkin görüntüleri kendileriyle paylaşmasını talep etti. Ancak Washington, istihbarat kaynaklarının güvenliğini gerekçe göstererek, bu görüntüleri paylaşmayacağını bildirdi.
Uçağın düşürülmesinden kısa bir süre sonra dönemin ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, uydu görüntülerinin uçağa doğru bir BUK füzesinin yöneldiğini gösterdiğini açıklamıştı. Kerry, “Fırlatmayı, roket yörüngesini ve etkisini gördük” demişti.
ABD makamları, o dönem, olayın gelişimine ilişkin bir şema paylaşmış ancak uydu görüntülerini yayınlamamıştı.
Washington, soruşturma sırasında Hollandalı savcının görüntülere erişimine izin verdi. ABD’li yetkililer, savcıya çeşitli belgelerin yanı sıra bir de istihbarat brifingi verdi. Ancak Hollanda yargısının temel verilerin bir kısmını incelemesine izin verilmedi.
Mahkeme ve kurban yakınları, ABD’den, uçağın vurulma anına ilişkin görüntüleri açıklamasını yeniden talep etti. Hollanda, daha önce soruşturma yargıcına verilen erişim yetkisinin mahkemeye de verilmesini istedi. Ancak ABD makamları, bu talebe olumsuz yanıt verdi.
Perşembe gününe kadar devam edecek duruşmalarda, MH17’nin gerçekten BUK füzesi ile mi vurulduğu, füzenin nereden ateşlendiği ve zanlıların olaydaki rolüne ilişkin sorulara yanıt aranacak.
Mahkeme, olayda hayatını kaybeden 193’ü Hollandalı 298 kişinin yakınları tarafından açılan tazminat davasını da karar bağlayacak. Ölenlerin yakınları, 40 ile 50 bin euro arasında tazminat talep ediyor.
Ukrayna’da toplanan uçak parçaları Hollanda’daki Gilze-Rijen Hava Üssü’nde yeniden bir araya getirildi. Uzman heyeti, yeniden yapılandırılan bu enkaz üzerinde yaptığı incelemede BUK füzesinin etkisini saptadı.
Zanlıların avukatları, MH17’nin başka bir uçak tarafından ya da Ukrayna’nın kontrolündeki bölgeden ateşlenmiş bir BUK füzesi tarafından da vurulmuş olabileceğini savunarak, diğer olasılıkların da araştırılmasını istiyordu
Savcıya göre, Rus ordusuna bağlı 53. Tugay’a ait BUK füze rampası, Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıları desteklemek için bölgeye getirildi. Yargılanan dört zanlı, füzenin taşınmasında etkin rol oynadı. Füzenin kim tarafından ateşlendiği ve ateşleme emrinin kim tarafından verildiği henüz belli değil.
Uçakta hayatını kaybedenler arasında Hollanda’nın yanı sıra Malezya, Avustralya, Endonezya, Birleşik Krallık, Belçika, Almanya, Filipinler, Kanada ve Yeni Zelanda vatandaşları da bulunuyordu.
