ABD’de normal şartlar altında her dört yılda bir yapılan başkanlık seçimlerinin sonuçları oy verme işleminin bitmesinden kısa bir süre içerisinde netleşir.
Seçim ile 20 Ocak’taki yemin töreni arasındaki yaklaşık 2,5 aylık dönemde sonuçların kesinleşmesiyle ilgili süreçler ise bürokratik formaliteler olarak görüldüğünden genellikle geri planda kalır.
Ancak bu kez, Başkan Donald Trump’ın mağlubiyeti kabul etmemesi, oyların çalındığına dair asılsız iddialar ortaya atmayı sürdürmesi ve bu temelsiz ısrarına Cumhuriyetçi Parti’nin bazı isimlerinden destek vermesi nedeniyle işler oldukça farklı ilerliyor.
Bu seçim döneminde sonuçların kesinleşmesiyle ilgili neredeyse tüm adımlar formaliteden çok aşılması gereken önemli ve kritik aşamalara dönüşmüş durumda.
Bu aşamalardan sonuncusu bugün başlıyor ve Trump destekçileri de seçimlerde yolsuzluk olduğu yönündeki asılsız iddialara destek olmak için büyük protesto gösterileri planlıyor.
ABD Kongresi, iki kanadın ortak oturumunda her eyaletin nüfusuna göre temsil edildiği Seçiciler Kurulu’nun Biden’ı başkan seçtiği oylamanın sonuçlarını onaylamaya hazırlanıyor.
Ancak Temsilciler Meclisi’nden 100’ü aşkın Cumhuriyetçi üye ve 10 civarında Cumhuriyetçi senatör, Trump’ın seçimlerde yolsuzluk yapıldığına dair asılsız ve temelsiz iddialarına sahip çıkarak, bazı eyaletlerde sonuca itiraz edeceğini açıkladı.
Bunun Kongre’den Biden’ın başkanlığının kesinleşmesini engelleyecek bir sonuca yol açmaması, ancak süreci uzatması bekleniyor.
Kongre onayı neden önemli?
ABD Kongresi bugün, Seçici Kurul’un oylarını saymak ve onaylamak için ortak bir oturum düzenliyor.
ABD’deki iki aşamalı seçim sistemi uyarınca, seçmenler bulundukları eyaletin Seçici Kurul’a yolladığı delegeleri, bu delegeler de başkanı seçiyor.
Her eyaletin nüfusuna göre temsil edildiği ve dört yılda bir toplanarak başkanı seçen 538 üyeli Seçici Kurul, 14 Aralık’ta toplandı.
Seçici Kurul, eyaletlerden çıkan sonuçlarla paralel bir şekilde 232’ye karşı 306 oyla Biden’ı başkan seçti.
Kongre de bugünkü ortak oturumunda bu sonuçları onaylayacak.
Böylece Biden’ın başkan seçilmiş olduğu kesinleşecek ve 20 Ocak’ta yemin ederek resmen göreve başlamasının önünde hiçbir engel kalmayacak.
Normalde formalite olan bu sürecin, bu yıl Trump’ın asılsız yolsuzluk iddiaları ortaya atarak mağlubiyeti kabul etmemesi nedeniyle bir miktar uzaması bekleniyor.
Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nden 100’den fazla Cumhuriyetçi üye ile üst kanadı Senato’da 10’dan fazla üye sonuçlara itiraz edeceklerini söyledi. Bu itirazların, Biden’ın zaferinin onaylanma sürecini biraz uzatması bekleniyor.
Kongre’deki onay süreci nasıl işliyor?
Bunun uzun bir süreç olması bekleniyor. Şu ana kadar Cumhuriyetçi üyelerin kaç eyaletin sonuçlarına itirazda bulunacağı bilinmiyor.
Bununla birlikte bazı üyelerin yaptığı açıklamalar, Biden’ın kılpayı kazandığı ve çok sayıda hukuki itiraza rağmen sonucun değişmediği kritik eyaletler Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Pennsylvania ve Wisconsin’deki sonuçlara itirazlar olacağına işaret ediyor.
Trump, 2016 seçimlerinde Nevada hariç bu altı eyaletin beşinde seçimi kazanmıştı. Ancak Biden, bu yıl tüm bu eyaletlerde sonucu kendi lehine çevirmeyi ve başkan seçilmeyi başardı.
Kongre kurallarına göre, eyaletlerin Seçici Kurul’da kullandıkları oyların onaylanma işlemi alfabetik sırayla yapılıyor.
Bir eyaletteki sonucun tekrar değerlendirilmesi için itirazın en az bir Temsilciler Meclisi üyesi ve en az bir Senatör tarafından yapılması gerekiyor.
İtirazların yapılmasının ardından Temsilciler Meclisi ve Senato, ayrı ayrı kendilerine ait genel kurul salonlarına çekilerek konuyu değerlendiriliyor.
Bu değerlendirme için tanınan azami süre iki saat. Her üyenin bir kez ve en fazla beş dakika konuşma hakkı var. Daha sonra da oylama işlemine geçiliyor.
Burada itirazın kabul edilmesi için salt çoğunluk gerekiyor. Ancak şu ana kadar Trump’ın asılsız iddialarına destek vererek sonuçlara itiraz edeceğini söyleyen Kongre üyelerinin sayısı salt çoğunluğun çok altında.
Bu nedenle de itirazların reddedilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Bu sene, süreci uzatması beklenen en önemli gelişme ise pandemi nedeniyle alınan önlemler. Genel kurul salonlarına az sayıda üye kabul ediliyor ve oylama sırasında da üyeler sırayla içeri alınıyor. Her oylama sonrası salon dezenfekte ediliyor.
Temsilciler Meclisi’nin Demokrat çoğunluk lideri Steny Hoyer, Pazartesi günü yaptığı konuşmada, yapılan açıklamalar doğrultusunda altı eyalette de itiraz yapılması halinde, her biriyle ilgili sürecin değerlendirme ve oylamayla birlikte dört saate kadar uzayabileceğini söyledi.
Bu nedenle, oylama sürecinin tamamlanmasının Perşembe gününe kalması da olasılık dahilinde.
