ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve geldiği 2017’den bu yana Türk-Amerikan ticari ilişkileri inişli-çıkışlı bir seyir izlerken, toplam ticaret hacminin de dalgalı bir seyir izlediği görüldü.
ABD Başkanı Donald Trump’ın 4 yıllık görev döneminde Türkiye ile ABD arasındaki ticari ilişkiler yaptırım tehditleri ve tarifeler kadar 100 milyar dolarlık ticaret hedefi gibi olumlu aksiyonlara da sahne oldu. İki ülke arasında yaşananlar ticaret hacminin de dalgalanmasına yol açtı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre Trump’ın göreve geldiği 2017’de Türkiye ile ABD arasındaki ticaret hacmi 21,6 milyar dolar olurken, 2018 yılında bu rakam 22 milyar doları aştı. Fakat 2019 yılının tamamında bu kez iki ülke arasındaki ticaret 20,8 milyar dolara geriledi.
Rakamlara göre 2020 yılının ilk 9 ayında iki ülke arasındaki ticarette yine artış yaşandı. 2019’un aynı döneminde 15,5 milyar dolar olan ticaret hacmi 2020’de 16 milyar doların üzerinde gerçekleşti.
Türkiye en çok helikopter-uçak aldı, en çok halı sattı
Trump döneminde iki ülke arasındaki ticari ilişkiler dikkate alındığında Türkiye’nin ABD’ye karşı bu dönemde net ithalatçı olduğu görüldü. Rakamlara göre 2017’de Türkiye ABD ile ticaretinde 3 milyar açık verirken 2018’de açık rakamı 4 milyar dolara yaklaştı.
Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye, ABD’den bu dönemde en çok helikopterler ve uçak ithalatı yaptı. Bu ürün grubunda 2017-2019 yıllarında 3,3 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Bu ürün grubunu demir-çelik döküntü ve hurdaları ile turbojetler izledi.
Bu dönemde Türkiye’nin ABD’ye ihracatında ise halı ve yer kaplamaları, turbojetler ve gaz türbinleri ile mücevher eşyası ürün grupları en üst sıralarda yer aldı.
2018’de tarifeler yükseldi, 2019’da normalleşti
Trump’ın görev döneminde ikili ticari ilişkiler açısından en kritik yıl 2018 olarak kaydedildi. Mayıs ayında ABD yönetimi, Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülke için gümrük vergilerini artırdı. Çelik için yüzde 25 seviyesine yükseltilen gümrük vergisi, alüminyum içinse yüzde 10’a çıkarıldı. Ağustos ayına gelindiğinde ise siyasi arenadaki gerilimin etkisiyle Başkan Trump, paylaştığı bir tweet ile birlikte Türkiye’den çelik ithalatına daha önce koyduğu gümrük vergilerini ikiye katlayarak çelik için yüzde 50’ye ve alüminyum için yüzde 20’e çıkardı.
ABD yönetiminin açıkladığı bu önlemlere karşı Türkiye, ABD menşeli kömür, kağıt, ceviz-badem, tütün, çeltik, viski, otomobil, kozmetik, makine teçhizat ve petro-kimya ürünlerinde tarife uygulamaya karar verdi.
2019 yılına gelindiğinde ise bu sefer iki ülke de tarifeleri karşılıklı olarak düşürme kararı verdi. İlk adım ABD’den geldi ve Mayıs ayının ortasında Türkiye’den ithal edilen çelikte vergiler yüzde 50’den yüzde 25’e düşürüldü. Buna karşılık olarak Türkiye Ağustos 2018’de Bakanlar Kurulu kararıyla ABD’nin ek gümrük vergilerine misilleme olarak bazı ürünlerin ithalatında yürürlüğe koyduğu ek mali yükümlülükleri yüzde 50 oranında düşürdü.
