ABD’nin Teksas eyaleti, tecavüz ya da ensest istisnası yapmadan 6 haftaya varan hamileliklerde kürtajı yasakladı. Yasayı eyalet değil, yurttaş, kürtajla bağlantılı herhangi bir kişiye dava açarak uygulayacak. Üstelik mahkum edilmemiş bir tecavüzcü ya da onunla bağlantılı herhangi bir kişi de kurbanın kürtajına karşı dava açabilecek.
ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin kalesi Teksas’ta kürtaj karşıtlığı galip geldi. Tecavüz ya da ensest istisnası yapmadan 6 haftaya varan hamileliklerde kürtajı yasaklayan ‘kalp atışı yasası’, Eyalet Kongresi’nde kabul edilmesinin ardından Vali Greg Abbott tarafından onaylandı.
Tümden kürtaj yasağı anlamına geliyor
Böylece göçmen karşıtlığından maske karşıtlığına ve seçim yasası değişikliğine tartışmalı icraatlarıyla tanınan Abbott, ABD’deki en aşırılıkçı kürtaj yasaklarından birine de imza attı.
Kadının 6. haftada hamile olup olmadığını fark etmesinin zorluğundan ötürü bu aslında tümden kürtaj yasağı anlamına geliyor.
Teksaslı Kongre üyelerini etrafına alarak açıklama yapan Cumhuriyetçi Vali, “Bu yasa, kalp atışı olan her doğmamış çocuğun kürtaj kıyımından kurtarılmasını garanti etmektedir” dedi.
Yurttaşa dava açma yetkisi veriyor
Yasağa karşı çıkan sağlık ve hukuk çevreleri ise yasanın eyaletin yargı sistemini ve üreme sağlığı hizmetlerini felç edeceği uyarısını yaptı.
Daha önce Cumhuriyetçilerin yönettiği yaklaşık 12 eyalette çıkarılan embriyonun kardiyak faaliyetlerinin saptanmasına atıfla ‘kalp atışı yasaları’, mahkemelerde açılan temyiz davaları nedeniyle henüz uygulanabilmiş değil. Emsallerinden farklı olarak Teksas ‘kalp atışı yasası’, eyaleti yasayı uygulamakla yükümlü kılmak yerine, isteyen her yurttaşa, kürtaj yapan-yaptıranı dava etme yetkisi veriyor.
Dava seline neden olacak
Dava açmak için yurttaşın kürtaj olacak kişiyle bağlantısının olması ya da aynı eyalette ikamet etmesi bile gerekmiyor. Bu da eyalet çapında mahkemelerin çökmesi ve kliniklerin kapanmasına yol açacak medeni hukuk davaları selinin başlayacağı anlamına geliyor.
Çok geniş çapta insan ve grubu hedefe alıyor
Yasanın her bireye ‘kürtaja yardım ve yataklık eden ve hatta kürtaj hastasına yardım etmeye niyet eden’ herhangi birine dava açma yetkisi vermesi, inanılmaz geniş çapta insan ve grubu hedefe alıyor.
Üstelik dava açılmasını teşvik eden şekilde, davayı kazanan en az 10 bin dolar tazminat kazanacak, davayı kaybeden üstüne bütün mahkeme masraflarını ödeyecek.
ABD’de türünün ilk örneği
Teksas’ta kürtaj yasağı yasasının uygulanmasıyla medeni hukuk kapsamında yurttaşın yetkilendirilmesi, ABD’de türünün ilk örneği.
‘Avow Texas’ isimli üreme hakları örgütünün yöneticisi olan Aimee Arrambide, “Bu yasa, o kadar geniş çaplı yazılmış ki, sadece kürtaj kliniklerini ve personelini değil, bizimki gibi kürtaj fonuna veya aktivist organizasyonuna gönüllü olan veya bağışta bulunan herkesi hedef alabilir” diyerek şu hususlara dikkat çekti:
Kürtaj konusunda tarafsız tıbbi bilgi veren sağlık çalışanı da
“Ev içi şiddet ve tecavüz krizlerinde rehberlik eden danışmanlar, kürtaj hastalarına borç veren aile üyeleri, randevuya giden bir arkadaş, kürtaj konusunda tarafsız tıbbi bilgi veren sağlık çalışanı, hatta klinik adresi veren biri de davalarla karşı karşıya kalabilir.”
“6. haftada kürtaj yasağı yeterince korkunç değilmiş gibi uygulanmasını yurttaşın medeni hukuk davası konusuna dönüştürmesi, yasal açıdan başlı başına sorumsuzluktur ve diğer eyaletler için emsal oluşturabilir.”
Mahkum olmamış tecavüzcü ile yakınları da dava açabilir
Tecavüzcünün kurbanına kürtaj sağlayana dava açmasını engellemek için yasaya tecavüzcüleri ve ensestçileri yasal eylemde bulunmaktan alıkoyan bir değişiklik eklendi. Ancak bu engelleme, sadece tecavüzden mahkum olanlar için geçerli. Ancak Teksas’ta tecavüz kurbanı kadınların yüzde 91’i polise ihbarda bulunmadığından, bulunan küçük azınlığın da saldırganın mahkum edildiğini göremediğinden, bu değişikliğin tecavüzcüleri engellemeye yaraması beklenmiyor.
Üstelik yasa, tecavüzcüyle bağlantılı herhangi bir bireyin onun kurbanına kürtaj yasağı davası açmasına hiçbir engelleme getirmiyor.
Kadınlara dava edilip mahkemelerde sürünecekleri korkusu salıyor
Teksas Temsilciler Meclisi’nde azınlıkta olan Demokrat Parti’nin yasayı engellemeye çalışmış kadın vekili Donna Howard, yasasının tecavüzcüleri güçlendirerek kurbanlarını daha da fazla taciz etme imkanı sunduğuna dikkat çekti.
Howard, Teksas’ın zorla hamilelik yasasının, dava edilip mahkemelerde sürünecekleri korkusu salarak, kadınları, ABD Federal Yüksek Mahkemesi’nin ülke çapında kürtajı suç olmaktan çıkardığı 1973 tarihli ‘Roe v. Wade’ kararının öncesine, çok geriye götüreceğini belirtti.
Avukatlardan ‘anayasaya aykırı’ uyarısı
Teksas çapında yüzlerce avukat, Eyalet Kongresi üyelerine hitaben yayımladıkları açık mektupta, ‘hem ABD hem Teksas anayasalarına aykırı’ olduğuna dikkat çektikleri yasanın ‘medeni hukuk sisteminin kuralları ve ilkelerini yıktığını’ belirtti. Avukatlar, ‘mağdur taraf olmayan bireylere yasal yetki verilmesinin devletin/eyaletin tüm yasal altyapısı üzerinde istikrarı bozucu etkisi olabileceği’ uyarısını yaptı.
