Kanada’da Katolik Kilisesi’nin yatılı okullarında türlü işkence ve istismara uğradığı sanılan yüzlerce yerli çocuğunun mezarları bulunurken, 1 Temmuz Kanada Günü’nün iptal edilmesi talepleri yükseldi.
İki Katolik yatılı okulunda yerli çocuklarına ait 1000’e yakın kimsesiz mezarın bulunmasının ve olası başka mezarları ortaya çıkarmak için arama faaliyetlerinin başlatılmasının ardından, sosyal medyada #KanadaGününüİptalEt (#CancelCanadaDay) kampanyası büyük yankı yarattı. Kutlama ve havai fişek gösterilerinin daha bulunmayı bekleyen mezarlar olduğu gerçeği karşısında uygunsuz kaçtığına dair pek çok paylaşım yapıldı.
‘Kanada devletine kurban verilmiş tüm hayatlar’
154 yıldır bağımsızlığın kutlandığı ulusal bayram niteliğindeki Kanada Günü’nün iptali için çağrı yapan yerli gruplarından biri olan Atalete Son (Idle No More), “Yerli topraklarının ve yerli hayatlarının çalınmasını kutlayacak değiliz. Onun yerine biz Kanada devletine kurban verilmiş tüm hayatları onurlandıracağız” açıklamasını yaptı. Grup, yerli topluluklarına destek için ülke çapında yürüyüşler düzenlenmesi çağrısında bulundu.
En az 150 bin çocuğa işkenceli asimilasyon
Kanada tarihinde kötü şöhretli Katolik yatılı okullarına ailelerinden koparılarak kapatılan en az 150 bin yerli çocuğu isimlerinin değiştirilmesi, zorla Hıristiyanlığa geçirilmeleri, ana dillerinin konuşulmasının yasaklanmasının yanısıra fiziksel ve cinsel istismara uğramış, tıbbi deneylerde kobay yapılmış, aç ve soğukta bırakılmıştı, bunun sonucunda bir çoğu ölmüştü. Kanada’da son Katolik yatılı okulunun kapatılması, 1990’ları buldu.
‘Bu ülkede yerli halklarına yapılanları kabul etmemiz lazım’
Ontario eyaletinin yerli milletvekillerinden biri olan Sol Mamakwa, “Yerli halkların bu ülke için ne çok bedel ödemeye zorlandıklarını insanların anladığını sanmıyorum. Yaşam biçimimiz, dillerimiz, ailelerimiz bizlerden alındı. Bulmaya devam ettiğimiz kalıntılar sayesinde insanlar yerli halkların hayatlarıyla bedel ödediklerini tam manasıyla görmeye başladı” değerlendirmesini yaptı.
Kanadalılara ‘ulusal bayramda kutlama yapmak yerine asla evlerine dönemeyen çocukları düşünmeleri ve yas tutmaları’ çağrısında bulunan Mamakwa, “Bu tarihi, bu acıyı ve bu ülkede yerli halklarına yapılanları kabul etmemiz önemli” dedi.
Bazı şehirler kutlamaları erteledi
Bu ortamda bazı şehirler Kanada Günü kutlamalarını iptal ederken, bazı şehirler haleti ruhiyeyi yansıtan etkinlikler planladıklarını açıkladı.
Kanada Günü programını iptal eden ilk şehir olan British Columbia eyaletindeki Victoria, Lekwungen yerli topluluğuyla görüş alışverişinde bulunacağını ve yerel sanatçılarla düzenlenecek kutlamanın yayınlarını bu yaz daha ileri bir tarihte yapacağını açıkladı.
Fredricton yerel yetkilileri, kenti Kanada’nın yatılı okul tarihiyle bağlantılı turuncu rengiyle ışıklandırılacağını duyururken ‘Kanada Günü’nü yerli toplulukları düşünerek geçirme’ çağrısı yaptı.
Dawson şehri, Kanada Günü kutlamaları için ayırdığı bütçeyi Yukon topraklarındaki yatılı okullarda soruşturma yapılması için bağışlayacağını duyurdu.
‘Kanadalıların çoğu ulusal bayramın kalmasından yana’
Muhafazakar eğilimli gazete National Post’un düzenlediği ankete göreyse, ‘Kanadalıların büyük çoğunluğu Kanada Günü’nün yerli yerinde kalması ve ulusal bayramın yeniden düşünülmesi çağrılarının sosyal medyadaki halktan kopukluğu yansıttığı’ görüşünde.
‘Kanada’da yaşadığınıza şükredin’
Anamuhalefetteki Muhafazakar Parti lideri Erin O’Toole, geçen hafta yaptığı açıklamada, ‘Kanada’nın geçmişindeki veya şimdiki adaletsizliklerin küçük bir grup aktivist tarafından Kanada fikrine saldırmak için çok sık kullanıldığını’ dile getirdi. O’Toole, Kanada Günü’nün iptalini reddederek “Dünyanın en büyük ülkesinde yaşadıkları için şükranlarını sunan her türlü arka plandan Kanadalının bir araya gelip ulusu kutladığı gündür” dedi.
Liberal Partili Başbakan Justin Trudeau’dan “Kanada Günü’nde, henüz kutlayacak bir şeyleri olmayanlara saygı göstererek ve onları dinleyerek, Kanada’yı daha iyi hale getirme çabamızı sürdürmek için yapmamız gerekenlere kendimizi adamalıyız” açıklaması geldi.
‘İnsanlar hükümet, kilise ve polislerinin ne yaptığını öğreniyor’
Yerli milletvekili Mamakwa ise her şeye rağmen Kanadalıların nihayet ülkelerinin karanlık geçmişiyle yüzleşeceğine dair iyimserliğini dile getirdi:
“Baskı, sömürgecilik, soykırım ve insanlığa karşı suçlar: İnsanlar hükümetleri, kiliseleri ve polislerinin ne yaptığını öğreniyor. İnsanların nihayet bu ülkenin gerçek tarihini bilmeleri önemli, çünkü bu bizim ortak tarihimiz.”
