Amerika Birleşik Devletleri, özellikle yeni ortaya çıkan güçler karşısında, Latin Amerika, Batı Asya ve dünyanın diğer bölgeleri üzerindeki hegemonik egemenliğini yeniden kurmak için artık Afganistan veya Irak işgalleri gibi kaba kuvvete başvurmayı göze alamaz. Ekonomik zorluklar ve buna bağlı olarak liberal uluslararası düzenin seçmenleri arasında aşırı sağ popülizmin yükselişiyle birlikte, bu ifadeleri anlamlandırmak artık daha kolay: “Küreselleşmeye teşebbüs edilseydi, hegemon kendisini hükmetme girişiminde ölürken ya da kısmen hükmederek ölümden daha kötü bir hayat yaşarken bulabilirdi”.
Dünya, çok taraflılığın, tek taraflı ve hegemonik egemenliği dengelediği iki kutuplu bir yapıya bölünmüştür. Hem işgal hem de ekonomik terörizm, statüko sistemini güçlülerin lehine korumayı başaramadı.
Yaptırım rejimleri sayesinde bilim, piyasalar ve güç üzerindeki tekelin korunması gerekiyordu. Yine de baskıcı önlemler kararlılığı artırır. O zamanlar çevre ülkelerde kendine güvenme kararlılığı, emperyalist çekirdek olan Batı hegemonyası için bir tehdit olarak algılandı. Sistemdeki her devleti kapitalizme bağlayarak hükmetmek ve devletleri giderek daha fazla kuruma entegre etmek, acımasız politikaların dayatılmasını gerektirdi, ancak bunların hepsi, çevre için daha fazla özsaygı ve kendi kendine yeterlilik dışında hiçbir şey sağlamadı.
İran’ın zenginleştirilmiş uranyum madeni üretme, örneğin araştırma reaktörleri için yakıt geliştirme adımları benim demek istediğim şeyi kanıtlıyor: Emperyalist ABD’nin insanlık dışı yaptırımlarının neden olduğu hastanelerdeki yaşamları etkileyen son elektrik kesintileri, İranlı bilim insanlarının enerji üretimi alanında daha fazla verimlilik ve yeterlilik arama taahhüdünü artırdı. Dahası, fanatik bir popülist ve sağcı bir fraksiyon tarafından tasarlanan ve ikinci bir ikiyüzlü kuruluş tarafından sürdürülen “maksimum baskı” kampanyası, JCPOA’nın uluslararası hukuk tarafından güvence altına alınarak gayrimeşruluğuna ve iktidara dayalı yeni bir nükleer anlaşmanın meşruluğuna katkıda bulundu.
Uluslararası ekonomi politiğin eğilimi, uluslararası hiyerarşinin çözülmesinin kanıtı olarak güçlü ampirik destekle doludur. Latin Amerika hiç böyle bir anti-emperyalizm dengeleyici ittifakı görmedi: Soldaki adaylar Şili, Kolombiya ve Brezilya’da zafere hazır görünüyorlar, solcular ise Küba, Arjantin, Meksika, Venezuela, Bolivya ve Peru’yu zaten yönetiyor.
Batı Asya’da, dönüştürülmüş bir ordunun hızlı ve kesin zafere ulaşabileceği inancı, savaşı kazanmanın ve barışı kazanmanın aynı şeyler olduğu fikrine dayanıyordu; ABD savaşları, geleneksel başarıyı sağlamaya yönelik teknolojik odaklı paradigmalar ile ulus inşası senaryolarının son derece politik talepleri arasındaki gerçek gerilimleri gösterdi: Bölge şu anda bir halk direniş hareketi olan Direniş Ekseni tarafından yönetiliyor. Yükselişte olan Çin de dünya genelinde giderek daha fazla pazar elde ederek uluslararası yapıyı değiştirmeye devam edecek.
Dünya, çok taraflılığın, tek taraflı ve hegemonik egemenliği dengelediği iki kutuplu bir yapıya bölünmüştür. Hem işgal hem de ekonomik terörizm, statüko sistemini güçlülerin lehine korumayı başaramadı.
Terörist taktikler ABD ve müttefikleri tarafından şurada burada konvansiyonel savaşta her zaman kullanılmıştır: ABD ve Birleşik Krallık, Irak’ın işgali sırasında 300.000’den fazla tükenmiş uranyum mermisi kullanıldı; her ay yüzlerce kanser ve doğum kusuru vakası kaydediliyor ve bu rakam ABD liderliğindeki koalisyon güçleri tarafından işlenen savaş suçlarının boyutunun açık bir kanıtı. Iraklı sivillerin, Yemen’deki insanların, Gazzelilerin veya Afganların ayrım gözetmeksizin bombalanması, yakındaki kurbanların ötesinde geniş bir kitleyi hedefleyerek korku yaratmayı amaçlıyordu.
Ancak dikkatimi çeken şey, ABD hegemonik doktrininin işgalden aşırılık ve radikalizmi desteklemeye kaymasıdır.
Ekonomik zorluklar karşısında, Batılı ülkeler bugüne kadar, genellikle yerel topluluklara karşı ayrımcı olarak görülen çeşitli politikalar aracılığıyla radikalizm ve aşırıcılıkla mücadeleye büyük önem veriyorlar. Ancak dünyayı yutmayı başaramayan radikalizm ve şiddet içeren aşırılık, bir kez daha liberal doktrinin ilgi odağında görünüyor. Terör taktiklerini yürütmek için devlet dışı aktörlere sponsor olmak yeni bir olgu değildir: Küba’ya yönelik 1961 CIA destekli terörist faaliyetler (domuzlar körfezi istilası) pek çok örnekten sadece biridir.
SSCB’nin çöküşünden sonra, ABD’ye meydan okuyacak başka bir büyük güç yoktu. Askeri ilişkilerde devrim (RMA) ABD yönetici seçkinlerini doğrudan işgalin küresel bir saltanat için tek kolay ve etkili olasılık olduğuna ikna etmişti. Somali, Sırbistan, Afganistan, Irak, Lübnan, Yemen, Libya, Suriye ve Gazze Şeridi, ABD askeri doktrini olarak doğrudan müdahalenin kurbanları arasındaydı.
Daha önce belirtildiği gibi, anti-emperyalist güçler arasında popüler direniş kültürünün büyümesi ve aşağıdan halk devrimlerinin artan gücü (İran İslam Devrimi gibi), ABD çevresinde gevşek bir şekilde merkezileşen rejimlerin sıkı ittifakının yıkıcı askeri gücünü dengeledi. Halk direnişi RMA üstünlüğüne uyarlandıkça, geleneksel askeri başarı artık mümkün görünmüyordu. O zaman Suriye, aşırılıkçılığı içeren geleneksel ve terörist tekniklerin aynı anda bir karışımı olan melez bir savaş biçiminin ilk kurbanlarından biri oldu. Bununla birlikte, emperyalist küresel kibir planları Suriye’de başarısız oldu. Batılı ülkeler bölgedeki emperyalist çıkarlarını kaybettikçe, aşırılıkçı ve radikal hücreleri kendileri için planlarını gerçekleştirmeleri için destekleme ihtiyacı hissettiler.
Ancak aşırılıkçılığın büyümesi için beslenmesi gerekiyor. Propaganda ve yanlış bilgilendirme medya kampanyaları ile halkı hedef alan ve onlara acı çektiren yaptırımlar, halkı kışkırtmanın ve bağımsız ulusların istikrarını bozmanın araçlarıdır. Öte yandan, geleneksel askeri başarısızlıklar karşısında, Batı emperyalizminin, deneyimli terör örgütlerini, terör taktikleri yoluyla düzensiz savaş yürütmenin bir temeli olarak kendi radikal çevrelerini kurmak için her zamankinden daha fazla finanse etmesi bekleniyor. Kısacası, artık ekonomik olarak daha bağımsız, daha güçlü konvansiyonel ordularla direnen ulusların anti-emperyal ittifakı, uluslararası ilişkilerin stratejik alanında yeni bir meydan okumayla karşı karşıya. ABD’nin hegemonik doktrini işgalden renkli devrimlere, aşırılıkçılığa ve gerilla destekli radikalizme doğru kayıyor.
El Kaide teröristlerinin Suriye’deki son kalesi olan İdlib vilayeti, emperyalist Batı’nın tam desteği altındayken, ülkelerini emperyalizm ve terör zincirlerinden kurtaran Suriye halkı Batı’nın acımasız ekonomik yaptırımları altında eziliyor. İki partili ABD’li milletvekillerinden oluşan bir grup, 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana İranlı sivillere ve hükümet yetkililerine sayısız saldırı gerçekleştiren bir terör örgütü olan Halkın Mücahitleri’nin çevrimiçi bir toplantısında konuşmayı planlarken, BBC Farsça, VOA ve Iran International gibi ağlar, bazı savaş kışkırtıcı “rejim değişikliği” savunucularının kesin talepleriyle adım adım, istikrarsızlığı geliştirmek için sürekli bir dezenformasyon kampanyaları bombardımanı altında insanları topçu desteği olarak kullanıyor.
Lübnan’dan Venezuela’ya kadar diğer ülkeler, yaptırımları, radikalizmi, toplumsal kargaşayı, suikastı ve terörizmi savunan yeni bir doktrinin dayattığı tehditlerle karşı karşıya.
Son 60 yılda Washington, Küba’ya uyguladığı insanlık dışı yaptırımları sürdürdü ve bu da ilaç sıkıntısı, elektrik kesintileri ve diğer ekonomik zorluklara yol açtı. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova’nın da belirttiği gibi, “Küba’daki son protestoların mantığı burada basittir.” diyerek şöyle devam etti: ABD’nin bağımsız (ve dolayısıyla istenmeyen) ülkelere karşı renk devrimleri kışkırtmak için uyguladığı zaman testli tekniklerle uyumludur.
Uluslararası sistemin anarşisi, konvansiyonel askeri yeteneklerimizin gelişimini haklı çıkarmaya yetmelidir. Ancak bugünkü bağlamda, yeni bir ABD hegemonik doktrini altında, konvansiyonel askeri yetenekler yetersizdir. Dengeleme ittifakının sadece baskın RMA güçlerine karşı düzensiz savaş sanatına hakim olması gerekmiyor – örneğin uygun fiyatlı ama etkili stratejik ve taktik füzelerin / insansız hava araçlarının seri üretimi – aynı zamanda yeni bağlam, terörizme yol açabilecek radikalizme karşı yeni ortak stratejiler gerektiriyor.
Birincisi bağımsız ekonomilerimizi daha da geliştirmek; bir süreç olarak radikalizm sosyal ve ekonomik zorluklara kadar izlenebilir. Müttefiklerin askeri güçleri, yaptırımlar altında direnen ülkeler arasında güvenli ticaret hatları sağlamakla görevlendirilmelidir. Kapitalist piyasa üzerinde güçlülerin tekeline karşı çıkan gelişmekte olan ülkelerle ticaret yapılmadan, ekonomik büyüme mümkün değildir. Küresel güney, gelişmiş ülkelerle ticareti sürdürerek bağımsız bir ekonomiyi genişletemez. Bunun nedeni, günün sonunda, tüketici olmaya devam etmeleri, yüksek katma değerli ürünler ithal etmeleri ve güçlüleri beslemek için gıda veya enerji ihraç etmeleridir.
Şiddetli aşırılıkçılık, radikalleştiriciden radikalleşmeye, enfekte etmeye, yaymaya, sızmaya akan bir virüstür. Bu, koronavirüs, hastalık ve vebadan daha az tehlikeli bir enfeksiyon değildir. Bu öneri dijital sosyal yardım çağında doğru gibi görünüyor. Radikalleşme ve işe alım için iletişim medya platformlarında gerçekleşir. Ayrıca, medya teröristler tarafından terörizmin nihai amacını, yani korkuyu yaymak için kullanılıyor. Terörizmle mücadele için toplumlarımızdaki radikalleşme sürecini gözlemlemek için önlemler almayı düşündüklerinde hükümetlerimiz için yüz yüze iletişim de büyük önem taşımalıdır.
Radikalizm ve şiddet içeren aşırılık bulaşıcıdır ve politikalar ve önlemlerle gözetilmesi gerekir. Sanal ve fiziksel teması düzenlemek ve gözlemlemek söz konusu olduğunda, sınırlar çok net olmasa da güvenlik ve özgürlük arasındaki çizgiyi çizmek elbette devletler için büyük bir zorluk olabilir. Medyanın düzenlenmesi ifade özgürlüğü üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir, veri madenciliği bireysel hakları baltalayabilir ve gözetim yoluyla riskli hale gelme zarara uğrama olasılığı altındaki toplulukları gözlemlemek karşı bir olgusalık doğrubulur. Oysa motivasyonel bir yaklaşımla hem güvenliği sağlamak hem de özgürlükleri aynı anda korumak mümkündür.
Güvenlik ve özgürlük aynı anda elde edilebilir. Şüpheli toplulukları spor kulüplerinden topluluk düzeyinde faaliyet gösteren kurumlara kadar daha büyük bir topluluğa entegre etmeyi amaçlayan teşvikler sağlamak yararlı olabilir. Pedagoji de bir başka etkili teşviktir. Yaratıcılık felsefesi, sanatın bireylerin kendilerini gerçekliğin zorluklarına adapte etmeleri için kendi psikoterapötik bir araç olarak vurgular. Sanat, parçalanmış toplumları daha büyük toplumlara bağlar. Bunların hepsi, güvenlik sorununu vurgulayan politikalarla yan yana alınabilecek teşviklerdir. Bu önleyici tedbirler olmadan, şiddet içeren aşırılık yayılacak ve radikalleşen (diyelim ki Halkın Mücahitleri Örgütü destekçisi) bir terörist olduğunda, sonuçları vahim olabilecektir.
Terörist hücreler uluslararası olarak hareket eder ve çalışır. Siyonist rejimin terörist ajanları, İranlı nükleer bilim adamlarının suikastçıları, dünyanın başka yerlerinde de faaliyet gösterebilir. Farklı anti-emperyalist ülkelerdeki terörle mücadele birimleri, merkezi komuta ve kontrol merkezleri altında koordine edilmelidir. Bilgi üretimi, istihbarat paylaşımı, güvenli iletişim hatları vb. ortak araştırma merkezleri ve istihbarat teşkilatlarının kurulmasını, yapay zeka ve siber güvenlik alanlarında işbirliğini zorunlu kılmaktadır.
Daha yakın bağlar ve işbirliği, ABD’nin kötü niyetli davranışlarına karşı koymak gibi aynı stratejik hedefi paylaşan müttefikler arasındaki güvenliğin artırılmasına büyük ölçüde yardımcı olacaktır. Terörle mücadele alanında, bölgedeki DEAŞ tekfirci terör tehditlerini başarıyla püskürttük; elde edilen deneyimler ve taktiklerimiz aynı tehditlerle karşı karşıya olan stratejik müttefiklerimizle paylaşılabilir. Ancak askeri doktrinimiz, politik olarak da daha anlamlı olacak şekilde geliştirilebilir. Açıklamaya çalıştığım, odağımızı barışı koruma operasyonlarına, istihbarat toplamaya ve kırık toplum-devlet ilişkilerini iyileştirme çabalarına çevireceğiz mecut balamıdır. Bir komşu olarak Afganistan’ın bu tür önlemlere çok ihtiyacı var ve İslam Cumhuriyeti’nin yardımı bölgesel barışın tesisine büyük destek olabilir. Yine de terörle mücadele yalnızca son çaredir: terörizmin yayılmasına neden olan koşulları ele almak ve önleyici tedbirler için çok alan vardır.
Şiddet içeren aşırılık bulaşıcıdır ve radikalizm bir süreç olarak görülmelidir. Terör grupları ve destek ağları hakkında bilgi alışverişi, teknik alanlar ve eğitim dahil olmak üzere terörle mücadelede kullanılan araçlar ve yöntemler hakkında görüş alışverişi ve terörün önlenmesine ilişkin deneyim alışverişi, daha yakın bağlar ve koordineli çabalar gerektirir. Şiddet içeren aşırıcılıkçılığı önlemek ve terörle mücadele için kendi kurumlarımıza, düşünce kuruluşlarına, araştırma merkezlerine, ajanslara, medyaya ve kontrol merkezlerine ihtiyacımız var.
/Press TV- Mehrdad Torabi- İntizar
