ABD ve Birleşik Krallık’ın (BK), Tayvan yüzünden Çin’le savaşma ihtimalini azaltmak ve acil durum planlarını konuşmak için görüştüğü iddia edildi.
BK merkezli Financial Times’ın konu hakkında bilgisi olan kaynaklara dayandırdığı habere göre görüşmeye, üst düzey isimler katıldı.
Adı açıklanmayan kaynaklar, Beyaz Saray Hint-Pasifik Koordinatörü Kurt Campbell ve ABD Ulusal Güvenlik Konseyi’nin Çin’den sorumlu ismi Laura Rosenberg’ün, BK yetkilileriyle martta görüştüğünü öne sürdü. Tayvan görüşmesinin, ülkelerin Hint-Pasifik stratejisine dair iki günlük toplantılarının bir parçası olduğu yazıldı.
Üç kaynak Washington’ın, Tayvan konusunda farkındalık oluşturmak için BK gibi Avrupalı müttefiklerle işbirliğini artırmak istediğini ifade etti.
Bir yetkili, Londra’nın Taipei’yle diplomatik açıdan daha fazla neler yapabileceğinden Asya’da caydırıcılığın artırılmasına kadar toplantının pek çok noktayı kapsadığını söyledi. Görüşmede ayrıca ABD’nin, Tayvan yüzünden Çin’le savaşa girmesi halinde BK’nin ne tür bir rol oynayacağının da ele alındığı öne sürüldü.
İddiaya göre ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Tayvan hakkında yabancılarla paylaşılması yasak olan istihbaratı, müttefiklerine sağlıyor.
Britanyalı bir yetkili, söz konusu gizli görüşmenin iki ülke arasında Tayvan üzerine şu ana kadar yapılan “en üst düzey ve en önemli” toplantı olduğunu söyledi.
FT’nin ulaştığı ABD’li ve Britanyalı yetkililer, konu hakkında yorum yapmadı. Üst düzey bir Tayvanlı yetkili, ABD’nin Taipei planlarına daha fazla müttefikini dahil etme çabalarının farkında olduklarını söyledi.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü’nden Tayvan uzmanı Ryan Hass, “Ukrayna’da yaşananlar göz önüne alındığında, hem savaş ihtimalini azaltmak hem de muhtemel bir çatışmaya hazırlanmak için Taipei üzerine yapılan istişareleri artırmak akıllıca” dedi.
Çin-Tayvan gerginliği
II. Dünya Savaşı sonrasında Çin’de Milliyetçi Parti ve Komünist Parti arasındaki iç savaş Komünist Parti’nin zaferiyle sonuçlandı. Mağlubiyetin ardından Milliyetçi Parti liderleri Tayvan’a sığındı. Soğuk Savaş nedeniyle Batı’yla ilişkilerini koparan Çin’i 1970’lerin başına kadar Birleşmiş Milletler’de (BM) Tayvan ya da resmi adıyla Çin Cumhuriyeti temsil etti.
BM’nin 1971’de aldığı Çin Halk Cumhuriyeti’ni tanıma kararı gerginliği yeni bir boyuta taşıdı. Kararın ardından Tayvan, BM’den çıkarıldı.
Pekin yönetimi, “tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Buna göre Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın ülkelerle diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
Tayvan ise o günden bu yana bağımsızlık arayışını farklı biçimlerde sürdürüyor.
