Sovyetler Birliği’nin destansı bir ulusal aşağılanma ile Afganistan’dan sürülmesinden bu yana 30 yıldan fazla zaman geçti. 32 yıl sonra aynı kaderi ABD yaşadı.
Çin önemli bir faktör olacak. Afganistan’a yatırım yapmak istiyor ve Şanghay İşbirliği Örgütü’nde Rusya ve Kazakistan dahil olmak üzere bölgesel güçlere katılması bekleniyor. Çin, yatırımının karşılığında siyasi istikrar isteyecektir.
20 yıl önce Devlet Başkanı olduğunda ABD kuklası olmakla suçlanan Hamid Karzai’nin Taliban ile görüşmesi dikkat çekiyor.
Bazı İngiliz milletvekillerinin ‘teröristleri barındıran gruplarla ilgili endişelerini’ dile getirdiğini fark ettim. Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinden bu yana ilk eylemlerinden biri, geçen yıl Afgan güvenlik güçleri tarafından tutuklanan IŞİD lideri Ebu Ömer Horasani’yi idam etmek oldu.
Böyle bir hareket, bölgesel güçlere Taliban’ın kargaşa çıkarmak istemediği mesajını verecektir.
Taliban’ın Kabil’e ne kadar çabuk gireceğini öngörememek, Amerikalıların 20 yıldır işgal ettiği bir ülkeyi anlamaktaki doğuştan gelen yetersizliğini (bir kez daha!) gösteriyor.
Bu dev istihbarat başarısızlığı, müttefiklerini korkutacak ve rakiplerini rahatlatacaktır. Ancak ABD Başkanı Joe Biden, yönettiği ülkenin yabancı ülkeye müdahale ve savaş zevkini kaybettiğini biliyor. Yabancı başkentlerde ve Dışişleri Bakanlığı’nda kendisiyle alay edilebilir, ancak Biden Amerikan seçmenlerinin savaştan bıktığını düşünmekte haklı.
Bu, ABD müttefiklerine çok büyük bir mesaj veriyor!
Eski ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Kralı Salman’a ABD desteği olmadan iki hafta dayanamayacağını kibarca söyledi. Geçen haftaki olaylar, ABD’nin müttefiklerini keyifle terk edeceğini gösterdi.
ABD geri çekilirken yeni bir ilişkiler kurmak isteyen tek rejim Suud Hanedanı olmayacak. Avrupa’nın da güvenlik mimarisini yeniden düşünmesi gerekecek. Bu arada, Orta Doğu yavaş yavaş Batı Asya’ya dönüyor.
Henry Kissinger bir keresinde “Amerika’nın düşmanı olmak tehlikeli olabilir ama Amerika’nın dostu olmak ölümcüldür” demişti.
Bu söz hiçbir zaman bugünkü kadar alakaya değer olmadı.
(Peter Oborne-MEE)
