ABD’nin Illinois Senatörü Tammy Duckworth, ülkesi ile Çin arasında gerilimin yüksek olduğu bir dönemde, Pekin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ı ziyaret etti.
Demokrat Partili Senatör Duckworth, Tayvan’daki hükümetin lideri Tsai Ing-wen ile yaptığı görüşmede, ABD’nin “Tayvan güvenliğine desteğini” vurguladı.
Irak Savaşı gazisi eski bir helikopter pilotu ve Ulusal Muhafız Gücü mensubu Duckworth, Tayvan silahlı kuvvetleri ile ABD Ulusal Muhafızları arasında güvenlik iş birliğini teşvik amacıyla önerdiği yasa tasarısının geniş bir partiler üstü destek gördüğünü ifade etti.
Tsai de ABD Kongresi ve hükümetine, “Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrara büyük önem verdiği”, Duckworth’e de “Tayvan ile bağlantılı güvenlik sorunlarıyla yakından ilgilendiği” için teşekkür etti.
Ziyaretin Çin ile ABD arasında, Biden’ın 23 Mayıs’ta Japonya’yı ziyareti sırasında “Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda askeri karşılık verileceğine” ilişkin değerlendirmesi nedeniyle gerilimin yükseldiği bir döneme denk gelmesi dikkati çekti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, düzenlediği basın toplantısında, Duckworth’ün ziyaretine ilişkin soruya, “ABD yönetimi, son zamanlarda Tayvan sorununa dair yanlış işaretler veriyor. ABD, Başkan Joe Biden’ın Çin ile yeni bir Soğuk Savaş istemediğine, Çin’in sistemini değiştirmek istemediğine dair sözlerini hayata geçirmeli, Tayvan’ın bağımsızlığını desteklememeli.” ifadelerini kullandı.
Çin Dışişleri Bakanlığının, Biden’ın Japonya ziyaretinde Tayvan’ı destekleyici sözlerine ilişkin yaptığı açıklamada, “ABD, Çin halkının (Tayvan’la ilgili) egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruma kararlılığını hafife almamalıdır.” ifadelerine yer verilmişti.
Çin ordusu, Biden’ın sözlerine misilleme olarak 25 Mayıs’ta ada çevresinde askeri tatbikat düzenlemişti. Çin Savunma Bakanlığı, tatbikatın, “ABD ile Tayvan’da ayrılıkçılarının son günlerdeki iş birlikçi faaliyetlerine karşı uyarı” niteliğinde olduğunu bildirmişti.
Öte yandan Çin Halk Kurtuluş Ordusuna (PLA) ait 30 savaş uçağının, dün Tayvan’ın “Hava Savunma Tanımlama Sahası” (ADIZ) ilan ettiği bölgeye girmişti. Tayvan Savunma Bakanlığı bugün de 3 PLA uçağının ADIZ’a girdiğini duyurmuştu.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip, 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
