ABD ordusu, Taliban’ın Afganistan’da kontrolünü ele geçirdiği bölgelerin sayısını artırması sonrası, ülkeden çekilmesini yavaşlatabileceğini açıkladı.
Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, tam geri çekilme için 11 Eylül tarihin hâlâ geçerli olduğunu, ancak sürecin ilerleme hızının değişebileceğini söyledi.
Pentagon yetkilileri geçen hafta geri çekilmenin neredeyse yarısının tamamlandığını söylemişti.
ABD’nin ülkeden çekilmesinin ardından, Türkiye’nin Kabil Havaalanı’nın güvenliğini sağlamada öncü rol oynaması üzerinde anlaşılmıştı.
Türk yetkililer, “siyasi, mali ve lojistik destek” talebinde bulunmuş, Kirby, “halen detaylar üzerinde çalışıldığını” bildirmişti.
ABD ve NATO, 20 yıldır Afganistan’da asker bulunduruyor.
Fakat, ABD ve NATO geri kalan birliklerini çekmeye hazırlanırken Afganistan’da şiddet tırmandı.
Geçen ay boyunca Taliban saldırılarını yoğunlaştırdı ve 30’dan fazla bölgenin kontrolünü ele geçirdi. Yerel basına göre örgüt, çok sayıda askeri teçhizat da ele geçirdi ve düzinelerce askeri öldürdü, yaraladı veya tutsak olarak aldı.
Bölgelerin Taliban’ın eline geçtiğini yalanlayan hükümet sözcüleri, buralardan “taktiksel olarak” geri çekildiklerini söylüyor. Kaç Taliban militanının öldürüldüğü veya yaralandığı bilinmiyor.
Taliban, kuzeydeki Kunduz vilayetinin tamamını kontrol ettiklerini ve yalnızca vilayetin başkentinin hükümet tarafından tutulduğunu söylüyor.
Uzun süredir hedefte olan bu kent, NATO destekli hükümet güçleri tarafından geri alınmadan önce 2015 yılında kısa süreliğine Taliban’ın eline geçmişti.
Kunduz şehri, güneydeki başkent Kabil’e, batıdaki Mezar-ı Şerif’e, kuzeydeki Tacikistan sınırına karayolu ile bağlı. Ülkenin kuzeyindeki eyaletlere açılan da bir kapı konumunda. Afganistan-Tacikistan sınırı da, nihayetinde Avrupa’ya kadar uzanan afyon ve eroin ticaretinde kullanılıyor.
Afgan güvenlik güçleri, Taliban saldırısına karşı koymaya devam ediyor ve Pazar günü kuzeydoğuda yer alan Takhar vilayetindeki iki bölgeyi geri aldı.
Pentagon sözcüsü, “Taliban bu saldırıları düzenlemeye ve bölge merkezlerine baskınlar yapmaya devam ettikçe ve hâlâ çok yüksek olan şiddet sürdükçe Afganistan’daki durum değişiyor” dedi ve ekledi:
“Herhangi bir günde veya haftada, çekilmenin hızında veya kapsamı ve ölçeğinde değişiklik yapılması gerekiyorsa, bunu yapma esnekliğini korumak istiyoruz.
“Her gün sürekli olarak buna bakıyoruz: Sahadaki durum nedir, hangi olanaklara sahibiz, Afganistan’dan çıkmak için hangi ek kaynaklara ihtiyacımız var ve hangi hızda?
“Bütün bu kararlar tam anlamıyla gerçek zamanlı olarak alınıyor.”
ABD liderliğindeki güçler, Ekim 2001’de Afganistan’da Taliban’ı iktidardan indirdi. Taliban, ABD’deki 11 Eylül saldırılarıyla bağlantılı olan Usame Bin Ladin ve diğer El Kaide figürlerini barındırıyordu.
ABD Başkanı Joe Biden, ABD kuvvetlerinin ülkedeki cihatçıların bir daha Batı’yı hedef almak için bir üs haline gelmemesini sağlaması nedeniyle ABD ordusunun çekilmesinin meşru olduğunu söylüyor.
Ancak üst düzey bir Birleşmiş Milletler yetkilisi geçen yıl El Kaide’nin, ülkedeki Taliban militanlarının içinde “hâlâ yoğuna bir şekilde var olduğu” konusunda uyardı.
Afganistan Devlet Başkanı Eşref Ghani, hükümet güçlerinin artık militanları uzak tutabilecek kapasiteye sahip olduğunu söyledi, ancak çoğu kişi geri çekilmenin Afganistan’ı tekrar Taliban’ın kontrolüne sokabileceğine inanıyor.
Biden, Amerikan ordusu çekildikten sonra “askeri” anlamda olmasa da Afganistan’ı desteklemeye devam edeceğini söyledi.
Salı günü Washington Post’ta makalesi yayımlanan Pakistan Başbakanı Imran Khan, ülkesinin ABD ile “Afganistan’da barış için ortak olmaya” istekli olduğunu, ancak ABD üslerine ev sahipliği yapmayacağını söyledi.
Khan, Pakistan’ın daha önce komşu Afganistan’daki savaşan taraflar arasında seçim yaparak hata yaptığını ve bundan sonra Afgan halkının güvenini kazanan herkesle çalışmaya hazır olduğunu söyledi.
Afgan yetkililer uzun zamandır Pakistan’ı Taliban’ı desteklemekle suçluyor. Ülkenin işbirliği, ABD’nin geri çekilme hedefleri açısından kritik olarak görülüyor.
Khan, yakın zamanda, CIA’in Pakistan’dan, El Kaide, IŞİD veya Taliban’a karşı sınır ötesi operasyonlar yürütmesine “kesinlikle izin vermeyeceğini” söylemişti.
