Eski ABD Başkanı Donald Trump ve ailesinin mali işleriyle ilgili ceza soruşturması bu hafta Yüksek Mahkeme‘nin aldığı kritik bir kararla hız kazandı.
Yüksek Mahkeme Pazartesi günü Trump’ın, vergi beyannameleri ve diğer muhasebe kayıtlarını New York’taki savcılara teslim etmesini emretti.
Karar, aylardır muhasebe kayıtlarını vermemek için direnen Trump için önemli bir yenilgi anlamına geliyor.
Yürütülen ceza soruşturması açısından bu kayıtların temel önem taşıdığı düşünülüyor.
BBC’ye konuşan eski ABD federal ve New York eyalet savcılarından Daniel R Alonso, “Bunlar bulmacanın bayağı önemli parçaları olabilir” dedi.
Trump’ın muhasebe kayıtları neden önemli?
Ceza soruşturması New York eyaleti savcıları tarafından yürütülüyor.
Soruşturmanın başında Manhattan bölgesinin savcısı Cyrus Vance var.
Vance ve çalışma arkadaşları Trump’ın mali suçlar işleyip işlemediğini araştırıyorlar.
Trump ise başından beri hiçbir mali suç işlemediğini ve soruşturmanın tamamen siyasi maksatla açıldığını söylüyor.
Savcı Vance, soruşturma kapsamında Trump ve ailesine ait şirketlerden oluşan Trump Organization’un vergi beyannameleri ve muhasebe kayıtlarını inceliyor.
Bu, Trump hakkındaki, bilinen iki ceza soruşturmasından biri.
Diğer ceza soruşturması ise Trump’ın geçen Kasım ayında yapılan başkanlık seçimlerinde Georgia eyaletinde alınan sonuçları değiştirmeye çalıştığı iddialarıyla ilgili.
Bu noktaya nasıl gelindi?
Soruşturma Trump henüz başkan iken, 2018’de başlatılmıştı.
İlk adım olarak Trump kampanyasının 2016’daki başkanlık seçimleri öncesi Trump ile ilişkileri olduğunu söyleyen iki kadına, susmaları için yapılan ödemelerdeki rolü incelendi.
2018 yılında bu olayda oynadığı rol nedeniyle Donald Trump”ın kişisel avukatı Michael Cohen, federal yasalara dayanılarak hüküm giydi ve cezaevine girdi.
Bunlar olurken, savcı Vance Trump kampanyasının bu ödemelerle ilgili olarak New York eyalet yasalarını ihlal edip etmediğini inceliyordu.
Ama soruşturma bununla bitmedi. Savcı Vance, soruşturmayı başka muhtemel suçları da kapsayacak şekilde genişletti.
New York Times gazetesi, adını gizli tuttuğu kaynaklara atıfla, savcı Vance’ın “Trump, şirketleri ve çalışanlarının, aralarında sigorta, vergi, bankacılık yasalarını ihlalin de bulunduğu suçlar işleyip işlemediğini araştırdığını” yazdı.
İşte vergi ve muhasebe kayıtlarının önemi burada.
Herhangi bir suç işlendiğini kanıtlayabilmek için savcının bu belgelere ihtiyacı var.
Aylardır savcılık Trump’ın 8 yıllık kişisel ve kurumsal vergi beyannamelerini almaya çalışıyordu.
Geçen yıl Temmuz ayında Yüksek Mahkeme, Trump’ın kayıtlarının savcılık tarafından incelenebileceğine karar vermiş ama Trump’ın avukatları bu karara “amacını aşan” kötü niyetli bir karar olduğunu söyleyerek itiraz etmişlerdi.
İşte Yüksek Mahkeme Pazartesi günü verdiği kararla bu itirazı reddetti.
Şimdi savcılık bütün bu belgeleri alıp incelemeye başlayabilecek.
Eski savcı Daniel R Alonso BBC’ye kararın çok önemli olduğunu ama aynı zamanda bunun milyonlarca belgenin incelenmesi anlamına geleceğini söyledi.
Manhattan Savcısı Cyrus Vance, Yüksek Mahkeme’nin son kararından sonra yaptığı çok kısa açıklamada “Çalışmalar devam ediyor” demekle yetindi.
Trump ise soruşturmayı “siyasi bir cadı avı” diye niteliyor.
Belgelerde neler olabilir?
Kayıtlar savcılara Trump’ın mali faaliyetlerinin daha kapsamlı bir resmini verecek.
Savcılar, soruşturmaya ilişkin belli varsayımlarını çek etme imkanı bulacak, tanıklarla mülakatlar yapabilecek ve herhangi bir eyalet yasasının ihlal edilip edilmediğini ortaya çıkaracaklar.
Trump’ın vergi beyannamelerinin yanısıra muhasebecilerin raporları ve müşterileriyle yaptıkları yazışmalar da savcılara gidecek belgeler arasında.
Mahkeme kayıtlarından Savcı Vance’ın muhtemel suçlar arasında vergi yolsuzluğunu da saydığı biliniyor.
Birçok Amerikalı zengin yasal olarak ödemeleri gereken vergiyi en aza indirebilmek için yasal boşluklardan yararlanıyor.
Ama muhasebe kayıtları vergi beyanında kullanılan yöntemlerin ne ölçüde yasal olduğunu belirlemekte hayati önem taşıyor.
Soruşturma kapsamında bu belgelerin incelenmesi zaman alacak. Dolayısıyla soruşturmanın bu yılın sonunda görev süresi bitecek olan Savcı Cyrus Vance’in görev süresi içerisinde sonuçlanmaması ihtimali de yüksek.
Trump için ne kadar ciddi bir tehdit?
Şu anda savcıların Trump, şirketi ya da iş ortaklarına karşı bir ceza davası açıp açmayacağı belli değil.
Soruşturmadan hiçbir şey çıkmaması ihtimali de var.
Fakat eğer savcılar bir yolsuzluk yapıldığını kanıtlayabilirse ceza davası açılabilir.
New York eyalet yasalarında bazı vergi yolsuzlukları “ağır suç” olarak değerlendiriliyor ve bunlara daha ağır cezalar öngörülüyor.
Dava açılması halinde, teorik olarak Trump’ın New York’daki mahkemeye çağırılması mümkün.
Şu anda tamamen teorik olan bu ihtimal gerçekleşirse Trump’ın siyasete geri dönme şansını ciddi şekilde etkileyebilir.
Ama bugün için olayın sadece, suç işlenmiş olması ihtimali hakkında bir soruşturma olduğunu söyleyebiliriz.
